لطفا منتظر باشید ...
21. هماهنگ و منظم
كلام مبلغ بايد دسته بندى شده و مرتبط با يكديگر باشد تا مطالب بصورت منظم و هماهنگ در ذهن مخاطب جاى گيرد. خداوند در مورد كلام خود يعنى قرآن چنين مىفرمايد:
(اللّه نزّل احسن الحديث كتاباً متشابهاً)(195)
«خداوند قرآن را فرستاد كه نيكوترين سخن آسمانى است و كتابى است كه آياتش با هم شبيه و هماهنگ است.»
مطالب بايد از نظم منطقى برخوردار باشد و تا زمانى كه يك مطلب تمام نشده مطلب ديگرى آغاز نشود و مطالب مختلف به تدريج به مردم گفته شود؛
(و قراناً فرقناه لتقراه على الّناس على مكث و نزّلناه تنزيلاً)(196)
«و قرآن را جزء جزء فرستاديم تا بر امت به تدريج قرائت كنى.»
البته رعايت اين مسئله بيشتر مربوط به سخنرانى هاى رسمى است و در سخن گفتن هاى معمولى و نشست هاى كوچك مىتوان موضوعى و دسته بندى شده سخن نگفت. مواردى را در نهج البلاغه مىبينيم كه حضرت على عليه السلام در يك خطبه از موضوعات مختلف سخن مىگويند.
بطور مثال در خطبه 181، درباره خدا، تقوا، زندگى پيامبران، امام زمان عليه السلام شهدا و جهاد، صحبت شده است.
چنانكه مواردى زيادى را مشاهده مىكنيم كه تنها يك موضوع، بطور منظم و منسجم مورد بحث قرار مىگيرد مانند خطبه متقين كه از اول تا آخر صفات انسان با تقوى بررسى مىشود.
بنابراين مىتوان نتيجه گرفت كه اين مسئله، بستگى به موقعيت دارد و در واقع دو شيوه براى سخن گفتن وجود دارد. موضوعى يا متنوع. سخن گفتن يك مبلّغ بر روى منبر با گفتگوى او در يك قطار يا اتوبوس فرق مىكند. و بعضى از نويسندگان كتاب هايى تحت عنوان «كشكول» نوشته و از هر درى سخن گفته اند و بعضى «الكلام يجرّ الكلام»: «حرف، حرف مىآورد»، نوشته اند كه خالى از لطف نيست.
