17. معرفى الگوهاى خوب و بد
مردم براى حركت در راه خدا و عمل به دستورات او نياز به الگو دارند كه معرفى الگو بعنوان يك شيوه تبليغ، مىتواند مورد استفاده مبلّغ قرار گيرد.
بهترين الگو، براى عمل به اين شيوه، خود قرآن است كه در بعضى از آيات به معرفى اسوه و نمونه مىپردازد. و بهترين اسوه اى كه براى مسلمانان معرفى ميكند رسول خدا صلّى الله عليه وآله وسلّم است آنجا كه مىفرمايد:
(لقد كان لكم فى رسول اللّه اسوة حسنه لمن كان يرجوا اللّه و اليوم الاخر)(528)
«براى شما در زندگى رسول خدا سرمشق نيكويى بود، براى آنها كه اميد به رحمت خدا و روز قيامت دارند.»
معرفى الگو در قرآن كريم منحصر به رسول اكرم صلّى الله عليه وآله وسلّم نيست بلكه خداى بزرگ پيامبران و اولياى قبل از رسول خدا صلّى الله عليه وآله وسلّم را نيز بعنوان الگوى خوب معرفى مىكند؛
(قد كانت لكم اسوة حسنة فى ابراهيم و الّذين معه)(529)
«براى شما مؤمنان، ابراهيم و يارانش الگوى خوبى هستند.»
حتى كسانى كه عمرى در محيط فساد بوده و در مقابل فساد ايستادگى كرده اند و تسليم نشده اند، به عنوان الگو به ديگران معرفى مىشوند مانند همسر فرعون ؛
(ضرب اللّه مثلاً للّذين امنوا امراءت فرعون)(530)
قرآن افرادى را بعنوان اسوه و الگو مطرح مىكند. در عفت و پاكدامنى حضرت يوسف عليه السلام را. در صبر حضرت ايوب عليه السلام را. و بعنوان كسانى كه دنيا آنان را غافل نكرد حضرت سليمان و يوسف عليهما السلام را. و در شهامت حضرت داوود عليه السلام را و در ايثار على بن ابى طالب عليهما السلام را، كه در شب هجرت در بستر رسول خدا صلّى الله عليه وآله وسلّم خوابيد.
معرفى الگو در قرآن، اختصاصى به نمونه هاى خوب ندارد. بلكه افراد بدعاقبت را نيز معرفى ميكند تا عبرتى براى مردم باشند. بطور مثال، اشاره به زن لوط و زن نوح مىكند كه در خانه پيامبر خدا زندگى مىكردند، امّا راه فسق و فجور و خيانت را پيش گرفتند:
(ضرب اللّه مثلاً للّذين كفروا امرات نوح و امرات لوط كانتا تحت عبدين من عبادنا صالحين فخانتاهما)(531)
«خداوند براى كسانيكه كفر ورزيدند، زن لوط و زن نوح را مثال آورده كه تحت فرمان دو بنده صالح ما بودند ولى به آنها خيانت كردند.»
و گاهى نمونه ها، كسانى هستند كه مرتكب اشتباهى شده و بعد توبه كرده اند، مانند حضرت يونس عليه السلام كه خداوند متعال درباره او مىفرمايد:
(فاصبر لحكم ربّك و لا تكن كصاحب الحوت)(532)
«(اى رسول) بر حكم پروردگارت صبر كن و همچون حضرت يونس مباش (كه بر قوم خود غضب كرد).»