«اصل» داراى مفاهيم لغوى و معانى اصطلاحى گوناگونى است و در هر جايى مى تواند معنى خاصّ خود را داشته باشد. در اينجا صرفاً به بيان مفهوم خاصّ مورد نظر مى پردازيم. به نظر ما اصل در اينجا مى تواند يكى از معانى زير را داشته باشد و غالباً اين معانى متلازم يك ديگرند.الف) منظور از اصل حاكم بر سياست خارجى حكومت اسلامى اين است كه اطلاقات ياعموماتى داشته باشيم كه وظيفه كلّى حكومت اسلامى را در ارتباط با ديگر حكومت ها روشن سازد. به عبارت ديگر منظور از اصل، مقتضاى اطلاقات و عمومات حاكم بر روابط بين الملل است كه با نبود دليل خاصّ، آنها حاكم مطلق هستند و نمى توان بر خلاف مقتضاى آنها اقدامى كرد؛ مگر در صورتى كه دليل خاصّى داشته باشيم كه اين اقدام حكومتى مخالف اطلاقات و عمومات مربوط را بتواند مشروع و موجّه جلوه دهد.ب) منظور از اصل حاكم بر سياست خارجى حكومت اسلامى و ارتباط آن با حكومت هاى ديگر، حكم غالب يا حكم اعمّ اغلب حاكم بر روابط خارجى است كه موارد خارج از آن، جزء موارد نادر و ناچيز هستند.ج) منظور از اصل، مقتضاى كلى فطرت و وجدان انسانى است در ارتباط با عكس العملى كه در مقابل ديگران از خود نشان مى دهد. هر انسانى با قطع نظر از هر فكر و آيينى كه داشته باشد و به مقتضاى فطرت انسانى خود در مقابل رفتار ديگران نسبت به خود، نوعى عكس العمل نشان مى دهد: از يك سو، عبيد احسان است و از سوى ديگر، در مقابل تجاوز ديگران نيز آرام نمى نشيند. بنابراين آيات فراوانى كه به طور موردى مقابله به مثل را در مورد مختلف جنگ و صلح و وفاى به عهد و... مطرح مى سازند در واقع، تأكيدى هستند بر اين اصل كلّى فطرى انسان و امضايى براى اين اصل فطرى و عقلايى هستند.د) منظور از اصل، مقتضاى اوّليه اسلام است؛ يعنى آنچه را كه صرف نظر از عوارض و بحران هاى مقطعى و بدون در نظر گرفتن مسائل جنبى، اسلام به خودى خود، اقتضا مى كند.ه) منظور از اصل، هدف، در برابر وسيله است كه اصالت، اهميت و ارزش بيشترى دارد. يا أَيُّهاالَّذِينَ ءَامَنُوا اسْتَجِيبُوا لِلَّهِ و لِلرَّسُولِ إِذا دَعاكُمْ لِما يُحْيِيكُمْ.
لطفا منتظر باشید ...
