فصل سوم اسيران - قاعده مقابله به مثل در حقوق بین الملل از دید اسلام نسخه متنی

فصل سوم اسيران

درباره «اسيران» و حكم آنها آيات و رواياتى وجود دارد و فتاوايى از فقهاى عظام صادر شده است. تعدادى از آيات قرآن كريم را در مورد اسرا در اينجا توضيح مى دهيم.

بعضى از آيات دلالت دارند بر اين كه در جنگ هاى اسلامى، گرفتن اسير وقت خاصّ و فلسفه خاصّى دارد كه البته اين وقت خاصّ نيز به تناسب آن فلسفه خاصّ، معيّن مى شود.

خداوند در يك آيه مى فرمايد:

ما كانَ لِنَبِىٍ أَنْ يَكُونَ لَهُ أَسْرى حَتّى يُثْخِنَ فِى الأَرضِ تُرِيدُونَ عَرَضَ الدُّنْيا وَاللَّهُ يُرِيدُ الآخِرَةَ وَاللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ
لَوْلا كِتابٌ مِنَ اللَّهِ سَبَقَ لَمَسَّكُمْ فِيما أَخَذتُمْ عَذابٌ عَظِيمٌ
فَكُلُوا مِمّا غَنِمْتُمْ حَلالاً طَيِّباً وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ.(1)براساس برداشت ما از اين آيه، شأن هيچ پيامبرى اين نيست كه نيروها و افراد تحت فرمانش، به گرفتن اسير جنگى سرگرم شوند؛ مگر پس از آن كه دشمن را در ميدان جنگ بى حركت و زمين گير كنند و بر اوضاع جنگ تسلط كامل يابند.

سپس آيه، خطاب به عده اى از مسلمان ها مى گويد: شما كه بى توجه به سرنوشت جنگ، در گرماگرم جنگ به گرفتن اسير و جمع آورى غنايم مبادرت كرديد و از مبارزه با دشمن، غافل شديد در واقع، در طلب ماديات و جمع آورى اموال دنيوى هستيد؛ حال آن كه خداوند آخرت را خواستار است. اگر نبود حكم قطعى خدا كه از پيش گذشته و خداوند پيروزى بر قريش را به مسلمانان وعده داده بود، براى اين سهل انگارى و سرگرمى به گرفتن اسير، عذابى عظيم و خطرى هولناك از سوى دشمن، شما را تهديد مى كرد و طعم تلخ شكست در جنگ را مى چشيديد.

اكنون كه خداوند بر شما منّت نهاد و از شكست قطعى در جنگ شما را برهاند و بر ارتش و جنگجويان قريش پيروزتان كرد، از آنچه كه به غنيمت، از دشمن ستانده ايد بخوريد كه حلال و پاكيزه است و تقواى خدا پيشه كنيد كه خداوند بخشنده و مهربان است.