آيه: 1 سُبْحَانَ الَّذِي أَسْرَى بِعَبْدِهِ لَيْلاً مِّنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الأَقْصَى الَّذِي بَارَكْنَا حَوْلَهُ لِنُرِيَهُ مِنْ آيَاتِنَا إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ البَصِيرُ - تفسیر نور سوره الاسراء نسخه متنی

آيه: 1 سُبْحَانَ الَّذِي أَسْرَى بِعَبْدِهِ لَيْلاً مِّنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الأَقْصَى الَّذِي بَارَكْنَا حَوْلَهُ لِنُرِيَهُ مِنْ آيَاتِنَا إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ البَصِيرُ

ترجمه:

پاك و منزّه است آن (خدايي ) كه بنده اش را از مسجدالحرام تا مسجدالاقصي كه اطرافش را بركت داده ايم شبانه برد، تا از نشانه هاي خود به او نشان دهيم . همانا او شنوا و بيناست .

نکته ها

معراج ، مقدّس ترين سفر در طول تاريخ است ، مسافرش پيامبر اسلام (ص )، فرودگاهش مسجدالحرام ، گذرگاهش مسجد الاقصي ، ميزبانش خدا، هدف آن ديدن آيات الهي ، سوغاتي اش اخبار آسمان ها و ملكوت و بالا بردن سطح فهم بشر از اين دنياي مادّي بوده است

. (2) بر اساس روايات ، پيامبر يك سال قبل از هجرت ، پس از نماز مغرب در مسجدالحرام ، از طريق مسجدالاقصي به وسيله ي ((براق )) (3) به آسمان ها رفت و چون بازگشت ، نماز صبح را در مسجدالحرام خواند. (4)

معراج پيامبر، جسماني و در بيداري بوده ، نه در خواب و با روح ! و اصل آن از ضروريات دين و مورد اتّفاق همه ي فرقه هاي اسلامي است . (5) روايات متواتر (6) و برخي دعاها و زيارتنامه ها هم به اين مسأله اشاره دارد و در برخي احاديث ، منكر آن كافر معرّفي شده است .

خداوند، حضرت آدم را از آسمان به زمين آورد، ولي حضرت رسول (ص ) را از زمين به آسمان برد. (7) پيامبر در آن شب ، عوالم بالا، ملكوت آسمان ها و عجائب آفرينش را ديده (8) و با انبيا ملاقات كردند. (9) و احاديث قدسي در اين سفر بر آن حضرت وارد شده است ، رهبري و ولايت علي (ع) مطرح شد.

در اين سفر، حضرت رسول ، بهشت و جهنّم را ديد، وضعيّت بهشتيان و نعمت هايشان و دوزخيان و عذاب هايشان از مشاهدات ديگر پيامبر بود. وقتي پيامبر داستان معراج را بيان فرمود، بعضي مردم كم ظرفيّت از دين برگشتند. (10)

اشكال و جواب : بعضي در مورد معراج و سفر آسماني پيامبر (ص )، سؤال ها يا شبهه هايي را مطرح مي كنند، از قبيل اينكه : در فضاي بيرون جوّ، هوا نيست ، گرماي سوزان و سرماي كشنده هست ، مشكل بي وزني وجود دارد، اشعّه هاي كيهاني خطرناك است ، يك شب براي سير در آسمان ها كوتاه است و اگر كسي بخواهد در فضا سير كند، بايد سرعتي شبيه سرعت نور يا بيشتر داشته باشد، براي فرار از جاذبه بايد سرعتي معادل 40000 كيلومتر در ساعت داشت و امثال اينها.

پاسخ اجمالي شبهات اين است : اصل معراج در قرآن وروايات متواتر آمده (11) و آنچه مهم است ، ايمان به اصل آن است وايمان به جزئيّاتش ضروري نيست . (12) از طرفي معجزه بايد عقلا محال نباشد وچون معراج از معجزات پيامبراسلام (ص ) است ، مشمول قواعد كلّي همه ي معجزات مي شود.

بقيّه ي مشكلات وشبهات نيز با توجّه به قدرت الهي قابل حل ّ است . علاوه برآنكه امروزه كه انسان ، هواپيما و قمرمصنوعي وسفينه هاي فضايي به كرات ديگر مي فرستد، پذيرفتن معراج آسان است .

چنانكه قرآن ، جابه جايي تخت بلقيس را از كشوري به كشور ديگر در يك چشم به هم زدن مطرح مي كند كه اين مسأله ، مشكل طي ّ مسافت را حل ّ مي كند.

پيام ها:

1- معراج ، لغو نيست ، بلكه اسراري قابل توجّه دارد. (سبحان الّذي اسري ...)

2- معراج ، اردوي خصوصي و بازديد علمي پيامبر بود، وگرنه خداوند بي مكان است . (سبحان الّذي اسري ...)

3- عبوديّت ، مقدّمه ي پرواز است و عروج ، بي خروج از صفات رذيله ، ممكن نيست . (أسري بعبده )

4- انسان اگر هم به معراج برود، باز ((عبد)) است . پس درباره ي اولياي خدا غلوّ نكنيم . (أسري بعبده )

5- عبوديّت ، از افتخارات پيامبر و زمينه ي دريافت هاي الهي اوست . (بعبده )

6- پيامبري كه امتّش در آينده از فضانوردان نيز خواهند بود، لازم است به معراج و سفر آسماني رفته باشد. (أسري بعبده )

7- براي قرب به خدا، شب بهترين وقت است . (13) (أ(سري ... ليلا)

8- شب معراج ، شب بسيار مهمي است . (ليلا) نكره آمده است .

9- اگر استعداد وشايستگي باشد، پرواز يكشبه انجام مي گيرد.(أسري بعبده ليلا)

10- مسجد، بهترين سكوي پرواز معنوي مؤمن است . (من المسجد)

11- مسجد بايد محور كارهاي ما باشد. (من المسجدالحرام الي المسجدالاقصي )

12- حركت هاي مقدّس ، بايد از راههاي مقدّس باشد. (أسري ... من المسجد)

13- سرسبزي و بركات ، بايد بر محور مسجد باشد. (المسجد... باركنا حوله )

14- بيت المقدّس و حوالي آن ، محل ّ نزول بركات آسماني ، مقّر پيامبران و فرودگاه فرشتگان در تاريخ بوده است . (باركنا حوله )

15- ظرفيّت علمي انسان ، از دانستني هاي زمين بيشتر و شگفتي هاي آسمان نيز از زمين بيشتر است . (أسري ... لنريه من آياتنا)

16- هدف معراج ، كسب معرفت و رشد معنوي بود. (لنريه من آياتنا)

17- آيات الهي آن قدر بي انتهاست كه رسول خدا نيز توان دستيابي به همه ي آنها را ندارد. (من آياتنا) (14)

18- خداوند، به مخالفان هشدار مي دهد كه آنان را مي بيند و سخنانشان را مي شنود. (السّميع البصير)

توضيح

سيماي سوره ي اسراء سوره ي ((اسراء))، يكصد و يازده آيه دارد و بنابر قول مشهور مكّي است . البتّه بعضي پنج آيه ي 26، 32، 33، 57 و 78 را مدني مي دانند.

اين سوره ; به جهت كلمه ي اوّل آن ، ((سبحان )) وبه خاطر ماجراي معراج ، ((اسراء)) و به سبب بازگويي داستان بني اسرائيل ، ((بني اسرائيل )) نامگذاري شده است .

در اين سوره همچون ديگر سوره هاي مكّي ، موضوعاتي از قبيل : توحيد، معاد، نصايح سودمند و مبارزه با هرگونه شرك ، ظلم و انحراف ، سنّت ها وقوانين فردي واجتماعي در تاريخ ، تاريخچه ي آدم و ابليس ، پيامبر اسلام و موقعيّت آن حضرت در مكّه ، بيان شده است . از مسائل عمده و قابل توجّه در اين سوره ، معراج حضرت رسول (ص ) است .

شروع سوره با ((تسبيح )) خداست و پايان آن با ((حمد)) و ستايش او.

در روايات به تلاوت اين سوره در شب هاي جمعه سفارش شده و از جمله فوائد آن ، ديدار امام زمان (ع) دانسته شده است

. (1)

1-امام صادق (ع) فرمودند: ((من قرء سوره بني اسرائيل في كل ليله جمعه لم يمت حتّي يدرك القائم و يكونمن اصحابه )) تفسير نمونه
2-در تفسير فرقان آمده است : شب ميلاد، شب معراج ، شب بعثت ، شب هجرت ، شب ورود بهمدينه و شب رحلت پيامبر، همه ، شب دوشنبه بوده است
3-تفسير نورالثقلين
4-بحار، ج 18، ص 389
5-اين آيه و آيات 8 تا 18 سوره ي نجم ، بر اين مطلب دلالت دارد
6-متواتر، به رواياتي مي گويند كه افراد بسياري آن را نقل كرده باشند وجايي براي شبهه نباشد
7-تفسير كشف الاسرار
8-تفسير نورالثقلين
9-كافي ، ج 8، ص 121
10-تفسير طبري
11-بحار، ج 18، ص 282 410
12-البتّه بعضي روايات ، مجعول است ، مثل مشاهده ي خدا در حال جسم بودن ، و برخي قابلقبول است با توجيه و تأويل ، مانند: ديدار اهل بهشت و جهنّم و برخي هم بدون تأويل ،پذيرفتني است
13-((سري )) به معناي سير و حركت شبانه است
14-در جاي ديگر آمده است : (لقد رأي من آيات ربّه الكبري ) نجم ، 18