آيه: 34 وَلاَ تَقْرَبُواْ مَالَ الْيَتِيمِ إِلاَّ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ حَتَّى يَبْلُغَ أَشُدَّهُ وَأَوْفُواْ بِالْعَهْدِ إِنَّ الْعَهْدَ كَانَ مَسْؤُولاً - تفسیر نور سوره الاسراء نسخه متنی

آيه: 34 وَلاَ تَقْرَبُواْ مَالَ الْيَتِيمِ إِلاَّ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ حَتَّى يَبْلُغَ أَشُدَّهُ وَأَوْفُواْ بِالْعَهْدِ إِنَّ الْعَهْدَ كَانَ مَسْؤُولاً

ترجمه:

و به مال يتيم ، جز به بهترين راه (كه به نفع يتيم باشد) نزديك نشويد، تا آنكه به حدّ بلوغ ورشدش برسد. (كه آنگاه اموالش را به او بر مي گردانيد) و به پيمان وفا كنيد، كه (در قيامت ) از عهد و پيمان سؤال خواهد شد.

نکته ها

كلمه ي ((اشدّ)) از ((شدّ))، به گره محكم گفته مي شود و در اينجا منظور مرحله ي رشد يتيم و استحكام جسمي و روحي در حفظ اموالش مي باشد.

قرآن درباره ي حفظ حقوق يتيم و مراعات حال او و رسيدگي و تكفّل امور يتيمان سفارش فراوان كرده است . ولي چون احتمال لغزش مالي و سوء استفاده كردن از اموال يتيمان بسيار است ، لذا هشدار بيشتري لازم است ، به گونه اي كه از نزديك شدن به آن نيز نهي شده و تصرّف ظالمانه در اموال يتيمان ، خوردن آتش شمرده شده است . (84)

وقتي اين آيه نازل شد، مسلمانان از حضور بر سر سفره ي ايتام كناره گرفتند و آنان را منزوي ساختند. آيه ي ديگري نازل شد كه مراد از نزديك نشدن ، سوءاستفاده است ، والاّ افراد مصلح نبايد به بهانه ي تقوا، يتيمان را رها كنند. (و ان تخالطوهم فاخوانكم واللّه يعلم المفسد من المصلح ) (85) در حديث مي خوانيم : مراد از عهد و پيماني كه مورد سؤال است ، محبّت و دوستي و اطاعت از علي ّ (ع) است . (86)

پيام ها:

1- اسلام ، پشتيبان محرومان ، ضعيفان و يتيمان است . (لاتقربوا مال اليتيم )

2- هر جا احتمال سوءاستفاده باشد، بايد بيشتر سفارش كرد. (87) (لا تقربوا مال اليتيم )

3- جاذبه ي مال به قدري زياد است كه نزديك شدن به آن هم گاهي گناه و حرمت را در پي دارد. (لا تقربوا)

4- كودكان ، حق ّ مالكيّت دارند. (مال اليتيم )

5- ارث يكي از اسباب مالكيّت است . (مال اليتيم )

6- تصرّف در مال يتيم مشروط به رعايت بالاترين و پرثمرترين شيوه هاست . (اگر منافع يتيم در گردش مال اوست ، بايد آن را به كار انداخت ، نه آنكه بي تفاوت ماند.) (لاتقربوا... الاّبالّلتي هي احسن )

7- در تصميم گيري هاي مالي ، بايد منافع و مصالح يتيمان مراعات شود. (الاّبالّلتي هي احسن )

8- تصرّف نابجا و حيف و ميل اموال يتيمان ، ممنوع است . (لاتقربوا... الاّبالّلتي هي احسن )

9- زمان واگذاري مال يتيم به خود او، وقتي است كه به بلوغ فكري و اقتصادي و جسمي برسد. (حتّي يبلغ اشدّه )

10- به پيمان ها هرچه و با هر كه باشد وفادار باشيم . (اوفوا بالعهد)

11- توجّجه به مسئوليّت ، انسان را از گناه باز مي دارد. (ان ّ العهد كان مسئولا)

84-نساء، 10
85-بقره ، 220
86-بحار، ج 24، ص 187
87-به همين دليل ، حضرت علي (ع) در نهج البلاغه ، در مورد رعايت حقوق اجير، كشاورز، زنو يتيم ، سفارش بيشتري كرده است مانند: ((اللّه اللّه في الايتام )) نهج البلاغه ، نامه 47