آيه: 70 وَلَقَدْ كَرَّمْنَا بَنِي آدَمَ وَحَمَلْنَاهُمْ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَرَزَقْنَاهُم مِّنَ الطَّيِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَى كَثِيرٍ مِّمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِيلاً
ترجمه:
وهمانا فرزندان آدم را گرامي داشتيم و آنان را در خشكي و دريا (بر مركب ها) حمل كرديم و از چيزهاي پاكيزه روزي شان داديم و آنان را بر بسياري از آفريده هاي خود برتري كامل داديم .نکته ها
كرامت ، گاهي كرامت معنوي واكتسابي ونزد خداست ، مثل كرامتي كه خاص ّ اهل تقواست .(ان ّ اكرمكم عنداللّه اتقاكم ) (144) وگاهي كرامت در آفرينش است ، نظير (احسن تقويم ) (145) كه در خلقت انسان آمده است . مراد از ((كرّمنا)) در اين آيه ، احتمالا وجه دوّم باشد. كرامت انسان هم در خلقت و هوش و عقل و استعداد است ، و هم در دارا بودن قانون آسماني و رهبري معصوم ، و مسجود فرشتگان واقع شدن .انسان برتر از فرشته است ، زيرا: الف : انسان ، مسجود فرشتگان است .ب : فرشته ، عقل محض است وشهوت ندارد و از اين رو كمالش به ارزش كمال انسان نيست . هر كه عقلش را بر شهوتش غلبه دهد، برتر از فرشته است .ج : در شب معراج ، جبرئيل به پيامبر (ص ) گفت : تو امام باش تا به تو اقتدا كنم ، زيرا خداوند شما را بر ما برتري داده است . (146) با آنكه خداوند بشر را بر همه ي موجودات ، حتّي فرشتگان برتري داد، (فضّلناهم علي كثيرممّن خلقنا) ولي سوء انتخاب و عمل ناپسند انسان او را به پست ترين درجه (اسفل سافلين ) (147) و به مرتبه ي حيوانات و پست تر از آن پايين مي آورد. (كمثل الحمار) (148) ، (كمثل الكلب ) (149) ، (كالانعام بل هم اضل ّ) (150) ، (كالحجاره او اشدّ..u) (151) در آيه ، براي انسان هم كرامت مطرح است ، هم فضيلت . ((كرّمنا، فضلّنا)) شايد تفاوت اين دو، عبارت باشد از: الف : كرامت ، امتيازي است كه در ديگران نيست ، امّا فضيلت ، امتيازي است كه در ديگران نيز هست .ب : كرامت اشاره به نعمت هاي خدادادي در وجود انسان است ، بدون تلاش . ولي فضيلت اشاره به نعمت هايي است كه با تلاش خود انسان همراه با توفيق الهي بدست آمده است .ج : كرامت مربوط به نعمت هاي مادّي است ، ولي فضيلت مربوط به نعمت هاي معنوي است .سفر يكي از لوازم زندگي بشر، براي رفع نيازها و كسب تجربه هاست ، كه خداوند اسباب آن را در خشكي و دريا، در اختيار بشر قرار داده و آن را به عنوان يكي از نعمت هاي خود برشمرده است .به گفته ي بعضي مفسّران ، ((حمل در خشكي و دريا)) اشاره به تسخير تمام قواي زميني و دريايي به دست بشر است ، نه فقط سوار شدن بر كشتي و الاغ و مانند آن ! ((طيّبات ))، اقسامي دارد: حيات طيّبه ، ذرّيه ي طيّبه و رزق طيّب . و امام باقر (ع) مي فرمايد: رزق طيّب همان علم مفيد است . (152)پيام ها:
1- توجّه انسان به مقام و كرامت خود، سبب شكر و دوري از كفران است . (بماكفرتم ... و لقد كرّمنا)2- نه تنها حضرت آدم ، بلكه نسل انسان مورد كرامت و برتري و گراميداشت است . (كرّمنا بني آدم )3- تفاوت انسان با جانداران ديگر و برتري او، بسيار زياد است . (لقد كرّمنا...فضّلناهم ... تفضيلا)4- زمينه هاي رشد وكمال انسان از سوي خداست . (كرّمنا، حملنا، رزقنا، فضّلنا، خلقنا)144-حجرات ، 13
145-تين ، 4
146-تفسير نورالثقلين
147-تين ، 5
148-جمعه ، 5
149-اعراف ، 176
150-اعراف ، 179
151-بقره ، 74
152-تفسير كنزالدقائق