آیین کشور داری از دیدگاه امام علی (ع) نسخه متنی

اول. منت

اصولا در تعاليم اسلامى منت در همه جا محكوم است- چه منت مردم به مردم و چه منت دولت به مردم-، زيرا كه اولا انفاق و صدقه "و به عبارت ديگر كمك به ديگران" براى اين است كه فقرا از وضع دلخراش زندگى فقيرانه نجات پيدا كنند و با تامين احتياجات مادى، ناراحتى روحيشان برطرف گردد، در صورتى كه اگر به دنبال انفاق و بخشش، منت بوده باشد، نه تنها اين هدف عملى نشده بلكه لطمه ى سنگين ترى بر روح مستمندان وارد آمده است. ثانيا آنچه كه دولت به عنوان خدمت ارائه مى دهد، انجام وظيفه است و نمى توان بر كسى منت گذاشت. ثالثا انفاق و بخشش بايستى وجهه ى خدايى داشته باشد و منت حاكى از اين است كه عمل انجام شده براى خدا نبوده است. رابعا خداوند متعالى كه حاكم على الاطلاق و صاحب همه ى قدرتها و نيروهاست، در بخشش اينهمه نعمتهاى هستى "جز نعمت رسول الله صلى الله عليه و آله و نعمت اسلام" بر انسانها منت نگذاشته است و اگر انسانى در مقابل احسان به ديگرى منت بگذارد، حاكى از اين خواهد بود كه براى خود استقلال قائل شده و نعمت را از آن خود مى داند، در صورتى كه به حكم 'لا حول و لا قوه الا بالله' مالك همه ى هستى اوست و از اوست "انا لله و انا اليه راجعون".

دوم. خلف وعده

در اسلام تخلف از وعده در حكم بى دينى و بى ايمانى است. قرآن در همين زمينه مى فرمايد: 'كبر مقتا عندالله و...'. در مقابل، وفاى به عهد از نشانه هاى ايمان و پاى بندى به مسائل اسلامى است. اگر مسوولى به مردم وعده اى بدهد و
از آن تخلف كند، علاوه بر اينكه مورد غضب خدا قرار خواهد گرفت، زيان اين تخلف متوجه دولت خواهد شد و لذا شايسته است مسوولان وعده هايى را مطرح كنند كه صددرصد مى توانند به آن عمل نمايند و از دادن وعده هايى كه احتمال تخلف از آن هست، پرهيز كنند.

سوم. مبالغه گويى

حقيقت و آنچه كه از حقيقت برخوردار است، از نورانيت و روشنايى مخصوص به خود بهره مند مى باشد و لذا انسانى كه فى المثل دروغ مى گويد، در باطن خود گرفتار عذاب وجدان است و در تاريكى و سيه دلى بسر مى برد، در حاليكه انسان راستگو از نورانيت و روشنايى برخوردار است. روى اين اصل، گفتن آنچه كه تحقق يافته است، مردم را متنفر نمى كند، بلكه انسانها با مشاهده ى نورانيت مجذوب حقيقت خواهند شد. از اينرو، شايسته نيست دولت اسلامى كارهاى انجام شده را به صورتى اغراق آميز و با مبالغه و بيش از آنچه انجام گرفته با مردم مطرح كند، زيرا مردم با ديدن عملكرد واقعى، فريفته ى حقيقت مى شوند و با احساس مبالغه و گزافه گويى، مسوولان را خائن و بى اعتقاد به مبانى اسلامى تلقى خواهند كرد.