استمرار دولت - آیین کشور داری از دیدگاه امام علی (ع) نسخه متنی

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

آیین کشور داری از دیدگاه امام علی (ع) - نسخه متنی

محمد فاضل لنکرانی

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
لیست موضوعات
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

استمرار دولت

هدف انبياء " بالاخص رسالت رسول الله صلى الله عليه و آله " استقرار عدالت و برقرارى قسط در جامعه ى بشرى بوده است. بر اين اساس، اسلام به حكم قرآن، هم حكومت را به اجراى 'قسط' فرامى خواند و هم افراد را در رابطه با يكديگر به 'عدل' توصيه مى كند، آنجا كه مى فرمايد:

يا ايها الذين آمنوا كونوا قوامين بالقسط شهداء لله و لو على انفسكم اوالوالدين و الاقربين ان يكن غنيا او فقيرا فالله اولى بهما فلا تتبعوا الهوى ان تعدلوا. [ سوره ى نساء، آيه ى 134. ]

اى مومنان، عدالت را رعايت كنيد و به حق شهادت دهيد و لو به ضرر خودتان باشد يا به ضرر پدر و مادر و خويشاوندانتان - خواه فقير باشند خواه ثروتمند -، زيرا خداوند نسبت به آنان از تو بهتر است و هواهاى نفسانى، شما را از عدالت منحرف نكند.

با اين بينش قرآنى، على عليه السلام نيز استمرار دولت و پايدارى يك نظام را در اجراى عدالت و استقرار قسط مى شناسد. يعنى اگر دولت و نظامى، استقرار عدالت و حاكميت قسط را شعار خود قرار دهد و در پياده كردنش موفق باشد، آن دولت لايق ماندن و قابل دوام و استمرار است و گرنه دولتى كه هدفش ظلم و مقصدش استثمار و بهره كشى است، دولتى است زودگذر و قابل زوال. طبيعى است مردمى كه تحت لواى دولت حق زندگى مى كنند، هميشه آرزوى بقا و حاكميت هر چه بيشتر آن را دارند. برعكس، انسانهايى كه در زير چكمه هاى دولت ظالم به سر مى برند، هر آن خواستار زوال آن و منتظر برچيده شدن بساط ظلم و ستم هستند:

و ان افضل قره عين الولاه استقامه العدل فى البلاد و ظهور موده الرعيه و انه لا تظهر مودتهم الا بسلامه صدورهم و لا تصح نصيحتهم الا بحيطتهم على ولاه امورهم و قله استثقال دولهم و ترك استبطاء انقطاع مدتهم، فافسح فى آمالهم.

بالاترين نور چشمى حاكمان، برقرارى عدالت در همه ى بلاد و اشكار شدن علاقه ى رعايا نسبت به آنهاست. بى گمان دوستى مردم جز با پاكى دلهايشان نسبت به واليان آشكار نمى گردد و خيرخواهيشان در صورتى صحيح " و مفيد " خواهد بود كه با ميل خودشان گردا گرد زمامداران حلقه بزنند و حكومت آنها بر ايشان سنگينى نكند و طولانى شدت مدت زمامداريشان براى رعايا ناگوار نباشد، پس به آرمانهايشان ميدان بده.

تشويق، انگيزه ى تلاش بيشتر

ديديم كه از ديدگاه على عليه السلام اتحاد و همبستگى مردم جامعه و يكپارچگى رزمندگان و فرماندهان با افراد ملت و شخص رهبر و زمامدار كه در نهايت امر به تقويت جامعه ى اسلامى و نيرومندى اسلام و گسترش احكام خداوند در روى زمين منتهى مى شود، مسئله اى نيست كه بدون برنامه ريزيهاى دقيق و حساب شده به دست آيد. براى اينكه افراد جامعه با شور و ايمان و صميمت، به تقويت ارتش اسلام بپردازند و افراد ارتش نيز با دلسوزى و فداكارى به امر فرماندهان و زمامداران گردن بگذارند و متحد و يكپارچه به سوى هدف عالى و الهى خود پيش بتازند، شرايط و خصوصياتى لازم است كه در فرهنگ اسلامى با دقت و باريك بينى براى هر يك از افراد و طبقات جامعه تعيين و منظور شده است، مثلا اگر فرمانده و زمامدار از رزمنده ى اسلام فداكارى و ايثار مى خواهد، خود نيز مى بايست با آنها رفتارى پدرانه و مهرآميز و توام با لطف و عاطفه داشته باشد ، اگر مى خواهد بين آنها محبوبيت داشته باشد، بايد مايحتاج زندگى مادى آنها را تامين كند و اگر از آنها توقع دلسوزى و خيرخواهى دارد، بايد در ميان آنها به



/ 107