مهمترين خصائل فرماندهان عالى و برگزيده - آیین کشور داری از دیدگاه امام علی (ع) نسخه متنی

مهمترين خصائل فرماندهان عالى و برگزيده

همانطورى كه در ميان افراد سپاه، كسانى كه داراى ويژگيها و صفات برجسته ترى هستند به فرماندهى انتخاب مى شوند، در ميان فرماندهان نيز كسانى هستند كه از خصائل و امتيازات بسيار برجسته تر و مشخص ترى برخوردارند. اين امتيازات مهم و چشمگير باعث مى شود كه معدودى از فرماندهان، تقرب خاصى به والى يا رهبر پيدا كنند و نزديكترين افراد نسبت به او گردند و همواره با وى تماسهاى خصوصى و صميميت و نزديكى بيشترى داشته باشند. فرماندهانى كه داراى چنين خصائل و امتيازاتى هستند، در واقع برگزيده ترين و عالى ترين فرماندهان سپاه اسلام به شمار مى روند. به عبارت ديگر، اينان كسانى هستند كه والى يا رهبر، مهمترين مشورتهاى جنگى را با آنها انجام مى دهد، پنهانى ترين اسرار نظامى را با آنها در ميان مى گذارد، دقيق ترين و سرنوشت سازترين نقشه هاى جنگى را با حضور و همفكرى و همگامى آنها طرح مى كند و سر انجام با خيال آسوده و اطمينان خاطر، كليد جنگ و جهاد و اختيار ارتش اسلام را به دست آنها مى سپارد.

مهمترين امتيازات و خصائلى كه از ديدگاه على عليه السلام براى اينگونه فرماندهان برگزيده و ممتاز مطرح مى باشد عبارت است از:

1. از نظر شكل و شيوه ى زندگى و از لحاظ امكانات مادى و رفاهى و لوازم خانه، با ساير سپاهيان در يك سطح باشد، تا هم ارتشيان پايين تر، او را همدرد خود بدانند و هم فرمانده با همدلى و همدردى واقعى، مسائل و مشكلات زندگى آنها را درك و لمس كند.

2. با دقت و دلسوزى و طبق برنامه هاى حساب شده در مورد زندگى و احتياجات و كمبودهاى افراد ارتش مراقبت كامل داشته باشد و در رفع نيازهاى آنان بكوشد، به طورى كه وقتى سپاهى اسلام به جنگ و جهاد مى رود و با

دشمن رودررو مى گردد، مطمئن باشد كه همسر و فرزندانش در رفاه و بى نيازى مادى و معنوى هستند و در اين صورت است كه مى تواند بدون هيچگونه نگرانى فقط و فقط به جنگ با دشمن و هدف الهى كه از اين جنگ دارد، بينديشد.

3. با لشكريان در حد مواسات رفتار كند و تا آنجا كه مى تواند از بودجه اى كه در اختيار دارد، بى دريغ به لشكريان اسلام ببخشد و طبيعى است كه رزمنده وقتى از جهت تامين معاش و احتياجات خود و خانواده اش نگران نباشد، با تمركز فكر و قوت قلب قدم به ميدان مى گذارد و يكدل و يك جهت با ديگران و تنها در انديشه ى هدف و الاى الهيش به جهاد و پيكار با دشمنان مى پردازد.

ملاحظه مى شود كه در فرهنگ اسلامى، مسائل گوناگون در چه ابعاد گسترده اى و با چه واقع بينى و بصيرت بى مانندى مطرح مى شود و مى بينيم با وجود اينكه ايمان و تقواى الهى و توكل به خداوند در درجه ى اول اهميت، قرار دارد باز هم واقعيتهاى محسوس و ملموس زندگى از نظر باريك بين اسلام دور نمانده و احتياجات مادى انسانها نيز ناديده گرفته نشده است، تا جايى كه على عليه السلام بوضوح و بدون پرده پوشى، اين مسئله را مطرح مى سازد كه هرگاه احتياجات مادى و معيشتى رزمندگان و فرماندهان سپاه به طور صحيح برطرف نشود، آنها قادر نخواهند بود با تمركز و يكپارچگى و با روحيه و قوت قلب و زور بازو به ميدان جنگ بروند و در مقابل دشمن به پيروزى دست يابند:

وليكن اثر رووس جندك عندك من واساهم فى معونته و افضل عليهم من جدته، بما يسعهم و يسع من وراء هم من خلوف اهليهم حتى يكون همهم هما واحدا فى جهاد العدوفان عطفك عليهم يعطف قلوبهم عليك.

بايد برگزيده ترين سران سپاهت نزد تو كسى باشد كه به لشكريان در حد مواسات كمك كند و از امكانات خود بيشتر به آنان احسان نمايد به گونه اى كه ايشان و خانواده هايشان اداره شوند تا همه ى آنها تنها هدفشان جنگ با دشمن باشد، زيرا محبت تو نسبت به آنان قلبهايشان را به تو متوجه و مهربان مى سازد.