روح و ریحان جلد 2

و در حديث است :« لَوْ يَعلمُ الناسُ ما فى طلبِ العلمِ لَطلبُوهُ وَلو بسَفْكِ المُهَج ».

پس عرض مى شود : مراد از « ثار اللّه » و « دم اللّه » همان « مهجة القلب » است كه ازخروج وى حيات از تمام بدن خارج مى گردد ، و چون علت بقاء بدن اوست لهذا اشرفاست از تمام خونهائى كه در اعماق بدن انسانى جارى است و اشرفيّت آن خون براىشرافت محل اوست .

پس سزاوار آن است براى شرف و محبوبيتى كه دارد به كريمه «لَن تَنَالُوا اْلبِّرَّ حَتَّى تُنْفِقُوامِمَّا تُحِبُّونَ »همان خون را انفاق و بذل كند در راه دوست خود .و اهل ايقان و عرفان گفته اند : از براى قلب هفت طور است :

اول :صدر است و محل اسلام ، «أَفَمَن شَرَحَ اْللّه ُ صَدْرَهُ لِلْإِسْلاَمِ فَهُوَ عَلَى نُورٍ مِن رَبِّهِ »برهان ايشان .

دوم :قلب است و آن محل ايمان است ، «أُولئِكَ كَتَبَ فِى قُلُوبِهِمُ اْلاْءِيمَانَ »شاهدايشان است .

سوم :شغاف است و آن محل محبت مخلوق و شفقت بر خلق است ، «قَدْ شَغَفَهَا حُبّاً »دليل ايشان .

چهارم :فؤاد است و آن محل مشاهده و رؤيت است ، «مَا كَذَبَ اْلْفُؤَادُ مَا رَأَى »دلالتبر مرادشان كند .

پنجم :حبة القلب است كه معدن محبت حضرت احديت است .

ششم :سويداست كه منبع مكاشفات غيبيه و علوم لدنّى است .