روح و ریحان جلد 2

دولتش كه من وزير اين پادشاه هستم و دليل بر صدق قول من آن است كه من به سلطانمى گويم بر خلاف عادت برخيزد و به جائى كه هرگز ننشسته است بنشيند بعد ازاشاره آنمرد سلطان امتثال كند معنى عمل سلطان همان تصديق است و قرينه حاليّه مفيد صدققول وزير است ، و البته از براى مردمان علم ضرورى عادى حاصل مى شود انبياءمرسلين هم به طبق مراد مردمان معجزات باهرات آوردند .

و اين مثل را كه تقرير كردم براى تفهيم مراد بوده است از اين جهت كه بدانى براىتصديق قول انبياء اين گونه معجزه را خداوند جارى مى فرمايد ، پس معلوم مى شودخداوند از ايشان راضى است كه به ميل و اراده شان هر چه بخواهند بر خلاف عادتجارى مى كند و اگر براى كاذب فاسقى ظاهر نمايد آنچه را كه براى نبىّ صادق ظاهر استلازم مى آيد بر حكيم عمل قبيح و عمل زشت و بى جا ، و قبيح بر حكيم بصير دانا جايزنيست ، و اگر كسى شبيه به عمل نبى معجزه ظاهر ساخت و امر غريبى اظهار نمود ، خداوندسبحان دعوى كذب وى را بر مردمان ظاهر سازد تا مردمان گمراه نشوند و اطوار و كردارآن كس هم خبر بر كذبش مى دهد و از خداوند هم توفيقى نمى يابد ، اگر چه ادّعا نبوّتو رسالت ننمايد مانند سحر و كهانت ؛ از آنكه علماء اعلام و حكماء ذوى الاحترام گويند :يك فرق بين معجزه و سحرآن است كه نبى به قوّه نفيس خويش كه مرتبط به عالم قدساست در هيولاى وجود امكانى متصرّف است و تماماً فرمان بردار او هستند بدون حيلهو آلات و ادوات ، يعنى : اگر خواهد هوا را به يك اشاره ابر مى كند و ابر را بارنده مى نمايد ،مرده را زنده و زنده را مرده ، مريض را شفا و تشنه را سيرآب ، و گرسنه را سير مى نمايد ،مانند اطاعتى كه مملكت بدن مر نفس را دارند .