مرگ مغزی و پیوند اعضا از دیدگاه فقه و حقوق نسخه متنی

مگر اين كه مريض يا اولياى او متعهد پرداخت آن شده باشند.

7 ـ موارد مصرف ديه مذكور كدام است؟ بايد در خيرات و مبرّات براى خود ميّت صرف شود.

مستدعى است پاسخ چند سؤال فقهى زير كه در پزشكى مبتلا به مى باشد مرقوم فرماييد. امواجى كه بر روى نوار ثبت مى شود دال بر فعاليت مغز يا قلب مى باشند با توجه به اين كه مى تواند امواج مغزى وجود نداشته باشد و قلب انسان با كمك دستگاه هاى مصنوعى فعاليت داشته باشد:

1 ـ سؤال اين است كه آيا نداشتن امواج مغزى دال بر مرگ است يا نداشتن امواج قلبى؟ مادامى كه علم به خروج روح از تمامى اعضاى انسان حاصل نشده احكام مرده بر او جارى نمى شود.

2 ـ در حالت اغماى بدون برگشت كه مغز به طور كلى مرده است و حركات قلبى عروقى و تنفسى به كمك دستگاه ها و داروها نگه دارى مى شود بنابراين كه پيوند اعضاى بدن مباح باشد آيا جدا كردن عضوى مثل قلب از بدن شخص در اين حالت براى پيوند به شخص ديگر جايز است؟ با توجه به عدم خروج روح از قلب جايز نيست.

3 ـ آيا جدا كردن عضو در اين حالت جدا كردن عضو از انسان زنده محسوب مى شود يا از بدن مرده؟ حكم جدا كردن از انسان زنده را دارد.

4 ـ چه زمانى احكام ميت مانند ارث وصيت عده وفات در مورد زوجه و … بر او جارى مى شود؟ از زمان مرگ مغزى يا از زمان جدا كردن دستگاه هاى مذكور و توقف قلب؟ هر وقت خروج روح از تمام اعضاى انسان احراز شود احكام ميت بر او جارى مى گردد مگر غسل مسّ ميّت كه توقف بر سرد شدن تمام اعضاى ميّت دارد.(1) با توجه به نياز امروز جامعه به پيوند كليه آيا مى توان قبل از مرگ هنگامى كه طبق نظر پزشكان معالج مرگ انسان مسلّم باشد يك كليه او را درآورد و او را با يك كليه كه قابل حيات است به حال خود گذاشت و يا هر دو كليه را درآورد؟ بدون رضايت او جايز نيست و با رضايت او در صورتى كه ضرر معتد به براى او نداشته باشد و حيات مسلمان ديگرى متوقف بر آن باشد مانع ندارد.(1) طبق آمار سازمان بهشت زهرا به طور متوسط 3500 نفر در سال به علت سكته مغزى خون ريزى و يا ضربه مغزى فوت مى نمايند. از نظر پزشكى كليه اين افراد قابل پيوند به بيماران دياليزى دردمند است; آيا قطع كليه اين افراد براى پيوند به جهت حفظ بيماران دياليزى در صورت رضايت وابستگان يا وصيت ميت جايز است و در صورت قطع ديه تعلق مى گيرد يا خير؟ پس از مرگ اگر حفظ جان مسلمان متوقف بر آن باشد مانع ندارد و بنابر احتياط ديه آن را بپردازد كه به مصرف حج يا صدقه و خيرات براى خود ميّت برسد و نبايد در بين ورثه تقسيم شود. مريضى است در بيمارستان كه در نوبت عمل پيوند كليه به سر مى برد و برادر ايشان كمى از نظر فكرى عقب افتادگى دارد قيّم و وليّ ايشان با اين عمل (يعنى پيوند كليه برادرِ عقب افتاده به مريض) موافقت كرده و متخصصين بيمارستان پس از آزمايش هاى مربوطه از طرفين تشخيص داده اند كه بافت پيوند از برادرش عملى مى باشد. با توجه به وضعيت بدى كه احتمال خطر مرگ بيمار دارد و فقط با پيوند كليه برادرش نجات خواهد يافت تكليف شرعى را اعلام فرماييد؟ اگر زنده ماندن مريض متوقف بر