هـ ـ هتك حرمت ميت مسلمان - مرگ مغزی و پیوند اعضا از دیدگاه فقه و حقوق نسخه متنی

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

مرگ مغزی و پیوند اعضا از دیدگاه فقه و حقوق - نسخه متنی

حسین حبیبی

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
لیست موضوعات
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

در دست رس نيست هم چنان كه دليلى بر حرمت خريد و فروش نجاسات نيز وجود ندارد بلكه مقتضاى اطلاق ادله جواز خريد و فروش در موارد استفاده سودمند آن ها است. اهل سنت نيز بر اين عقيده اند كه هر چيزى كه داراى منفعت حلال و ماليت باشد خريد و فروش آن جايز است.عبدالرحمن جزيرى مى گويد: والضابطة فى ذلك ان كل ما فيه منفعة تحلّ شرعاً فان بيعه يجوز;(15) قاعده اين است كه هر چيزى كه داراى منافع حلال و مشروع باشد خريد و فروش آن جايز است. بر همين اساس حضرت امام مى فرمايد: لوقلنا بجواز القطع والترقيع باذن من صاحب العضو زمان حياته فالظاهر جواز بيعه لينتفع به بعد موته;(16) اگر قطع عضو و پيوند آن را در مورد كسى كه در زمان حيات خود اجازه برداشت عضوش را داد جايز بدانيم پس فروش آن عضو براى اين كه پس از مرگش برداشت شود و مورد استفاده قرار گيرد جايز خواهد بود.

هـ ـ هتك حرمت ميت مسلمان

دليل عمده مخالفان برداشت عضو از مردگان و پيوند آن به بيماران نيازمند اين است كه شكافتن بدن مرده و بريدن اعضاى او هتك حرمت ميت مسلمان است. روايات بسيارى در باب ارزش و احترام و جايگاه بلند مسلمان مؤمن و مصونيت جان و مال و آبروى او وارد شده كه احترام او را از احترام كعبه افزون و هتك حرمت و اهانت و تحقير او را حرام و در حكم محاربه با خدا و شرك دانسته اند.(17) وجوب رعايت احترام مسلمان تنها به زمان زندگى و حيات او محدود نمى شود بلكه برخى روايات بر اين امر تصريح دارند كه احترام او در حال مرگ و پس از آن نيز همانند احترام او در زمان زندگى است و نبايد مورد اهانت و هتك قرار گيرد. اين حكم در اسلام روشن است و مورد اتفاق اماميه و غيراماميه بوده و كسى در آن اختلافى ندارد. در اين جا به برخى از اين روايات اشاره مى شود:

1 ـ درصحيحه عبداللّه بن سنان به سند صدوق از امام صادقùََ آمده است:

فى رجل قطع رأس الميت؟ قال: عليه الدية لانّ حرمته ميّتاً كحرمته و هو حيّ;(18) درباره مردى كه سر ميتى را قطع كرده از امام سؤال شد. فرمود: ديه بر عهده او است زيرا حرمت ميت همانند حرمت او در حال حيات است. حُرمت در كتاب هاى لغت به معانى مختلفى آمده است; از جمله به معناى ضمانت و عهد بستن و به معناى يكى از احكام تكليفى پنج گانه و به معناى احترام(19) كه معناى مناسب در اين روايت همان احترام است. 2 و 3 ـ صحيحه عبداللّه بن مسكان و مرسله محمد بن سنان نيز با همين مضمون وارد شده اند.(20) 4 ـ در صحيحه صفوان نقل شده است: قال ابوعبداللّه ùََ: ابى اللّه ان يظن بالمؤمن الاّ خيراً و كسرك عظامه حيّاً و ميّتاً سواءٌ;(21) امام صادق ùََ فرمود: خداوند ابا دارد از اين كه نسبت به مؤمن گمانى جز گمان خير برده شود و شكستن استخوان مؤمن در زمان زندگى و پس از مرگ او يك سان است.

5 ـ در خبر محمد بن مسلم از امام باقرùََ در حديث وفات امام حسنùََ و دفن آن حضرت آمده است: انَّ اللّه حَرَّمَ فى المؤمنين امواتاً ما حرم فيهم احياءً;(22) به درستى خداوند حرام كرده است در مورد مردگان مؤمنين آن چه را كه در حال زندگى آن ها نسبت به آنان حرام كرده است. اهل سنت نيز از پيامبر ^ نقل مى كنند: كسر عظم الميت ككسره حيّاً;(23) شكستن استخوان مرده مسلمان همانند شكستن استخوان مسلمان زنده است. هم چنين در مسند احمد حنبل از پيامبر ^ نقل شده است: كسر عظم المؤمن ميتاً ككسره حيّاً;(24) شكستن استخوان مرده مؤمن

/ 180