شبهه سودمندى بعضى از افراد جامعه - مرگ مغزی و پیوند اعضا از دیدگاه فقه و حقوق نسخه متنی

باشد. البته از بين فقها مرحوم حضرت آيت اللّه العظمى خوئى ادله ضرر را مربوط به اضرار به غير مى داند و معتقد است اين ادلّه ضرر به خود انسان را در بر نمى گيرد و دليل معتبرى نيز بر حرمت اضرار به نفس وجود ندارد. در نتيجه بر مبناى ايشان اگر كسى بخواهد اجازه برداشت عضوى از اعضاى خود مانند قرنيه چشم يا قسمتى از كبد را به منظور پيوند به بيمار نيازمند بدهد به دليل ادله لاضرر عمل او حرام نيست.

شبهه سودمندى بعضى از افراد جامعه

ممكن است برخى با ايجاد شبهه مبنى بر اهميت حيات و زندگى بعضى از افراد از نظر سودمندى آن ها در خدمت به جامعه برداشت عضو رئيسه را تجويز نمايند. در پاسخ از اين شبهه مى گوييم: ايثار و از خودگذشتگى در اهداى عضو رئيسه در اين موارد صحيح نيست زيرا متعلق ايثار در اين جا طبيعت حيات و زندگى است كه بدون هيچ اختلافى بين دهنده و گيرنده عضو يك سان است و مصلحتى وجود ندارد كه به استناد آن بتوان حيات گيرنده عضو را بر حيات دهنده آن مقدم داشت. تفاوت عارضى بين افراد جامعه هم از حيث خدمت بيش تر به جامعه يا با تقواتر بودن يا داناتر بودن و … هيچ تأثيرى در تفـاوت در اصـل حيـات ندارد.

ج ـ برداشت اعضاى غير رئيسه

چنان كه گذشت برداشت عضو از انسان زنده در صورتى كه به مرگ يا نقص عضو دهنده آن منجر شود از نظر فقه اسلام اخلاق پزشكى و عرف بين المللى جايز نيست اما در صورتى كه برداشت عضو يا بافت نه موجب مرگ و نه موجب ضرر دهنده عضو شود مانند برداشت كيسه جنينى و جفت و باقى مانده هاى زايمانى در اين صورت برداشتن عضو چه حكمى دارد؟ كاربردهاى سودمند و مؤثر اين نوع پيوندها در ترميم ضايعات و رفع بيمارى هاى حاد است به طورى كه در بعضى موارد پيوند اين بافت ها شخص بيمار را از مرگ نجات مى دهد و عدم مغايرت انجام اين نوع پيوند با ارزش هاى اخلاقى و عرف بين المللى اقتضاى جواز آن را دارد. از نظر اصول كلى شريعت نيز در خصوص برداشت و پيوند اين بافت ها و نسوج اشكالى به نظر نمى رسد با انجام پيوند و حلول حيات در عضو پيوندى نيز اين عضو از ميته و مردار بودن خارج مى شود لذا از اين جهت نيز اشكالى وجود ندارد. و نيز در صورتى كه برداشت عضو موجب ضرر مختصر و غيرقابل توجه دهنده عضو مى شود مانند برداشتن يك كليه از شخصى و پيوند آن به بيمار دياليزى فقها به دليل اختلاف در مبانى در حكم آن اختلاف نظر دارند. از نظر برخى از فقها برداشت يك كليه موجب ضرر و نقص عضو دهنده عضو مى شود هرچند اين نقص داخلى