ب ـ قاعده تزاحم - مرگ مغزی و پیوند اعضا از دیدگاه فقه و حقوق نسخه متنی

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

مرگ مغزی و پیوند اعضا از دیدگاه فقه و حقوق - نسخه متنی

حسین حبیبی

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
لیست موضوعات
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

اوّليه مذكور در ادله فوق مى گردد و در حقيقت در مواقع اضطرار به منظور نجات بيماران مسلمان اصلاً وجوب و حرمتى تحت عنوان وجوب حفظ و رعايت احترام مرده مسلمان و حرمت مثله ملاك ندارد نه آن كه اين عمل حرام بوده لكن بر اثر تعارض با واجب مهم ترى به موجب قاعده تزاحم و تقديم اهمّ بر مهم مجاز شمرده شود.

ب ـ قاعده تزاحم

عمده دليل موافقان برداشت عضو از مردگان به منظور پيوند به بيماران مسلمان و نجات جان آنان قاعده تزاحم است. تزاحم عبارت است از تعارض دو حكم شرعى جعل شده از سوى شارع مقدس با تحقق ملاك هر دو حكم در مقام امتثال و عمل با اين بيان كه غالباً هيچ مانعى از فعليت يافتن هر دو حكم وجود ندارد مگر عجز مكلف از امتثال هر دو حكم. تزاحم داراى اقسامى است; يكى از اين اقسام تزاحم بين مقدمه و ذى المقدمه است در مواردى كه فعل حرامى مقدمه عمل واجبى باشد يا عمل به امر واجبى مستلزم عمل حرامى باشد مانند موضوع مورد بحث. از يك سو مى بينيم مسلمان مؤمنى كه از نارسايى قلبى رنج مى برد در شرف مرگ است و نجات جان اين مسلمان بر ما واجب است و تنها راه نجات اين مسلمان برداشت قلب از بدن مرده مسلمان در دست رس است. از سوى ديگر نيز مى دانيم قطع اعضاى مردگان مسلمان مغاير با احترام مسلمان و در حكم مثله و حرام است. با مراجعه به مرجحات باب تزاحم اين نتيجه حاصل مى شود كه آن حكمى كه اهميتش بيش تر است بر حكم ديگر مقدم است و حفظ جان مسلمانان از اهمّ واجبات است و خداوند در قرآن مجيد در اهميت آن فرموده است:

و من احياها فكانّما احيا الناس جميعاً;(45) هر كس يك انسان را زنده كند گويا همه انسان ها را زنده كرده است. لذا حضرت امام مى فرمايد: اگر حفظ حيات مسلمانى بر تشريح توقف داشته باشد و تشريح غيرمسلمان هم ممكن نباشد ظاهر جواز آن است.(46) بنابراين برداشت عضو از مردگان مسلمان به منظور نجات جان بيماران مسلمان زير چتر اهمّ و مهم مى رود و رعايت اهمّ به حكم عقل و اتفاق آراى فقها و اصوليين واجب است و طبق قاعده تزاحم حكم مهم يعنى حرمت شكافتن و قطع عضو مرده مسلمان از تنجّز و فعليت ساقط مى شود.

فقهاى اهل سنت نيز براى جواز برداشت عضو از مردگان مسلمان با تعابير مختلفى به قاعده تزاحم تمسك

/ 180