آيا چيزهايي را كه خداوند آفريده نديده اند كه چگونه از راست و چپ سايه هايشان مي گسترد و در حال سجده ، فروتنانه خضوع دارند.
نکته ها
كلمه ي ((فيي ء )) به سايه ي بعد از ظهر گفته مي شود كه در حال بازگشت است ، ولي كلمه ي ((ظل ّ)) به هر نوع سايه اي گفته مي شود.كلمه ((داخر)) به معناي خاضع است و شايد مراد از ((يمين )) و ((شمال )) در آيه ، دو طرف روز يعني صبح و غروب باشد.شايد از آن جهت كه سايه حالت به خاك افتادگي دارد، تعبير سجده در مورد آن بكار رفته است . گرچه از نظر تكويني همه ي موجودات در برابر خدا ساجد وخاضع اند.
پيام ها:
1- نه فقط خود اشياء ، بلكه آثار و لوازم و خواص اشياء ، همچون سايه آنها، در برابر خداوند خاضعند. (ظلاله ... سجّدا)2- مطالعه در آفريده هاي الهي و تغييرات آنها، يكي از سفارش هاي قرآن است . (او لم يروا الي ما خلق اللّه ...)3- اگر اشياي هستي ، حتي سايه آنها، در برابر خداوند ساجد وخاضعند، چرا بشر نباشد. (سجدا ... داخرون )4- سجده وتسبيح هستي از روي شعور است ، گرچه ما آنرا درك نمي كنيم . (هم داخرون ) (به گفته ي فخررازي ، تعبير ((داخرون )) در مورد موجودات با شعور بكار مي رود و اين رمز شعور موجودات و سايه آنهاست .)