آيه: 84 وَيَوْمَ نَبْعَثُ مِن كُلِّ أُمَّةٍ شَهِيدًا ثُمَّ لاَ يُؤْذَنُ لِلَّذِينَ كَفَرُواْ وَلاَ هُمْ يُسْتَعْتَبُونَ - تفسیر نور سوره النحل نسخه متنی

آيه: 84 وَيَوْمَ نَبْعَثُ مِن كُلِّ أُمَّةٍ شَهِيدًا ثُمَّ لاَ يُؤْذَنُ لِلَّذِينَ كَفَرُواْ وَلاَ هُمْ يُسْتَعْتَبُونَ

ترجمه:

و(ياد كن ) روزي را كه از هر امّتي شاهدي برانگيزيم ، سپس به كساني كه كفر ورزيدند اجازه (هيچ كلامي ) داده نخواهد شد وآنها براي عذرخواهي فراخوانده نمي شوند.

نکته ها

در قرآن بارها، سخن از گواهان قيامت مطرح شده است ; پيامبران ، فرشتگان ، اولياي خدا، زمين واعضاي بدن ، از گواهان آن روز هستند. امام صادق (ع) فرمودند: براي هر امّت و زماني ، امامي هست كه مردم با او محشور مي شوند.. (536) و امام باقر (ع) در ذيل آيه فرمودند: ((نحن الشهود علي هذه الامه)) همانا ما شاهدان بر اين امّت هستيم .

با آنكه خداوند همه جا حاضر وبه همه چيز آگاه است ، ولي وجود گواهان متعدد، عامل پيدايش تقوا وحيا براي مؤمنان و وسيله ي رسوايي بيشتر مجرمان است .

شرط شهادت و گواهي ، علم و آگاهي همراه با عدالت است . بنابراين اولياي خدا كه در قيامت شاهد بر ما هستند بايد در دنيا، بر كار ما ناظر بوده و اعمال ما بر آنها عرضه شود و اين همان عقيده ماست كه به گفته روايات متعدد وآيه ي مباركه (سيري اللّه عملكم و رسوله و المؤمنون ) (537) هر هفته ، اعمال ما به امام زمان (ع) عرضه مي شود. و بدون اين عقيده ، آيات ((شهادت )) و گواهي در قيامت ، قابل توجيه نيست . چگونه كسي كه از اعمال ما خبر ندارد يا عدالت ندارد، در قيامت گواهي بدهد.

كلمه ي ((استعتاب )) از عتاب است ، يعني گنهكار از صاحب حق ، طلب عتاب و سرزنش مي كند تا بدين وسيله قهرش فرو نشيند و رضايت دهد.

در دنيا هم مي توان توبه كرد، هم عذرخواهي و هم جبران نمود، اما در قيامت نه جاي توجيه است ، نه تعذير، نه تدارك :.

اما توجيه مردود است ، چون وقتي كه بعضي از دوزخيان به گروه ديگري مي گويند: (لولا انتم لكنّا مؤمنين ) (538) اگر شما نبوديد ما مؤمن بوديم ، خطاب مي رسد: (بل لم تكونوا مؤمنين ) (539) بلكه خود شما اهل ايمان آوردن نبوديد.

اما تدارك گناه مردود است ، چون وقتي از خداوند مي خواهند; (فارجعنا نعمل صالحا) (540) ما را به دنيا بازگردان تا كار شايسته اي انجام دهيم ، پاسخ مي شنوند:.

(كلا انها كلمه هو قائلها) (541) ، (فذوقوا بما نسيتم ).

(542) واما عذرخواهي مردود است ، چرا كه قرآن مي فرمايد: (ولايؤذن لهم فيعتذرون ) (543) اجازه نمي يابند كه عذرخواهي كنند.

پيام ها:

1- گواه هر قومي ، از خودشان است تا حجّت بر آنها تمام شود. (من كل امه شهيدا)

2- خدا در ميان هر قومي ودر هر زماني ، برمردم حجّت وشاهد دارد. (من كل امّه شهيدا)

3- در دادگاه الهي ، حساب و كتاب و گواه و شهادت مطرح است . (شهيدا)

4- با وجود شاهد و حجّت ، ديگر عذرتراشي و توجيه ، يا رضايت طلبي معنا ندارد. (لايؤذن ... لا هم يستعتبون )

536-تفسير مجمع البيان
537-توبه ، 2105سباءب ، 331 صافات ، 29
538-سجده ، 512 مؤمنون ، 6100 سجده ، 14
539-مرسلات ، 36