احكام صدقه - توضیح المسائل نسخه متنی

احكام صدقه

صدقه دادن كه يك اقدام خالصانه و صادقانه مىباشد، مورد سفارش قرآن كريم و احاديث فراوان قرار گرفته و موجب خير و بركت در زندگى، دفع بلا و مرگهاى ناگهانى و شفاى بيماران مىشود، و همان طور كه پيامبر اسلام(صلى الله عليه وآله)فرموده: «كلّ معروف صدقه»(1)يعنى هر كار خير و پسنديدهاى، صدقه محسوب مىشود، و اقداماتى كه موجب هدايت گمراهان، حمايت نيازمندان و عمران و آبادانى مادى و معنوى جامعه گردد، ماندگارتر و مفيدتر مىباشد.

(مسأله 2715) «صدقه» بر دو قسم است:
اوّل: صدقه واجب، نظير زكاتِ مال، زكات فطره، ردّ مظالم (يعنى جبران تجاوزات انسان به اموال مردم با جهل به صاحبان آنها كه به اجازه مجتهد جامعالشرايط صدقه داده مىشود) و كفّارههاى گوناگون.
دوم: صدقه مستحب، يعنى احسان و اعانت مالى به ديگران يا تأسيس مؤسسه خيريه كه منافع آن عايد عموم گردد كه درباره خواص و آثار آن روايات زيادى وارد شده است.

(مسأله 2716) صدقه دهنده علاوه بر اين كه بايد بالغ، عاقل و غير سفيه باشد وبه واسطه ورشكستگى توسّط حاكم شرع از تصرّف در اموال خود منع نشده باشد، بايد قصد قربت هم داشته باشد و صدقه را بدون عوض به شخص مورد نظر بدهد.

(مسأله 2717) صدقه دهنده پس از تحويل دادن مال نمىتواند آن را به هم بزند و صدقه را پس بگيرد، هر چند آن شخص از ارحام و بستگان او نباشد.

(مسأله 2718) كسى كه صدقه مستحب را مىگيرد، لازم نيست مسلمان يا مؤمن
[1 ـ بحار الانوار،ج93،ص119.]

باشد، بلكه به كافرِ اهل كتاب فقيرى كه در بلاد مسلمانان با اجازه و رضايت آنها ساكن شدهباشد نيز مىتوان صدقه مستحب داد.

(مسأله 2719) سيّد مىتواند صدقات واجب يا مستحب خود را به سيّد يا غير سيّد بدهد و غير سيّد مىتواند صدقه مستحب خود را به سيّد بپردازد، ولى در مورد پرداخت كفّارات و ردّ مظالم اين كار خلاف احتياط واجب است و غير سيّد صدقه واجب خود ـ نظير زكات مال و زكات فطره ـ را نمىتواند به سيّد بدهد.

(مسأله 2720) آنچه را كه انسان صدقه داده مكروه است از صدقه گيرنده بخرد يا به عنوان بخشش از طرف او قبول نمايد، ولى اگر به ارث به او برسد، قبول آن مانعى ندارد.

(مسأله 2721) ردّ كسى كه درخواست كمك كرده و نيز درخواست كمك از ديگران بدون داشتن نياز، شديداً كراهت دارد و گاهى جايز نيست.