احكام طهارت - توضیح المسائل نسخه متنی

احكام طهارت

آب مطلق و مضاف

(مسأله 24) آب يا مطلق است يا مضاف; آب مضاف آبى است كه آن را از چيزى بگيرند; مثل آب هندوانه و گلاب، يا با چيزى مخلوط شده باشد كه ديگر به آن آب نگويند; مثل آبى كه با گِل و مانند آن مخلوط شود، و غير اينها آب مطلق است كه بر پنج قسم است:
اوّل: آب كُر. دوم: آب قليل. سوم: آب جارى. چهارم: آب باران. پنجم: آب چاه.

1 - آب كُر

(مسأله 25) آب كُر بنابر احتياط مقدار آبى است كه اگر در ظرفى كه درازا و پهنا و عمق آن هر يك سه وجب و نيم است بريزند، آن ظرف را پُر كند گرچه گنجايش ظرفى كه درازا و پهنا و عمق آن هر يك سه وجب باشد كافى است. و وزن آن بنابر احتياط، بيست مثقال كمتراز صد و بيست و هشت من تبريز است و به حسب كيلوى متعارف، بنابر احتياط، تقريباً 384 كيلوگرم مىشود.

(مسأله 26) كُر بودن آب به سه طريق ثابت مىشود:
اوّل: خود انسان به كر بودن آن اطمينان پيدا كند. دوم: دو مرد عادل به كر بودن آن خبر دهند گرچه خبر دادن يك فرد موثق نيز كفايت مىكند. سوم: گفتن «ذىاليد»، (يعنى كسى كه آب در اختيار اوست) مثلاً اگر صاحب خانه خبر دهد كه آب به قدر كُر است، كُر بودن آن ثابت مىشود.

(مسأله 27) اگر عين نجس مانند ادرار و خون به آب كُر برسد، چنانچه به واسطه آن بو يا رنگ يا مزه آب تغيير كند، آب كُر نجس مىشود و اگر تغيير نكند نجس نمىشود.

(مسأله 28) اگر بوى آب كُر به واسطه غير نجاست تغيير كند، نجس نمىشود.

(مسأله 29) اگر عين نجس مانند ادرار، به آبى كه بيشتر از كُر است برسد و بو يا رنگ يا مزه قسمتى از آن را تغيير دهد، چنانچه مقدارى كه تغيير نكرده كمتر از كُر باشد، تمام آب نجس مىشود و اگر به اندازه كُر يا بيشتر باشد، فقط مقدارى كه بو يا رنگ يا مزه آن تغيير كرده نجس مىشود.

(مسأله 30) آب فوّاره اگر متصل به كُر باشد، بنابر احتياط آب نجس را در صورتى پاك مىكند كه با آن مخلوط شود ولى، اگر قطره قطره روى آب نجس بريزد، آن را پاك نمىكند مگر اين كه، فواصل قطرات كم باشد و آب با فشار به گونهاى بريزد كه متصل به حساب آيد و با آب نجس مخلوط شود كه در اين صورت كفايت مىكند.

(مسأله 31) اگر چيز نجس را زير شيرى كه متصل به كُر است بشويند، آبى كه از آن چيز مىريزد، اگر متصل به كُر باشد و بو يا رنگ يا مزه نجاست نگرفته باشد و پس از بستن شير اجزاى نجس در آن نباشد پاك، وگرنه نجس است.

(مسأله 32) اگر مقدارى از آب كُر يخ ببندد و باقى آن بقدر كُر نباشد، چنانچه نجاست به آن برسد، نجس مىشود و هر مقدار از يخ كه آب شود نيز نجس است.

(مسأله 33) آبى كه قبلاً به اندازه كُر بوده و انسان شك دارد كه از كُر كمتر شده يا نه، مثل آب كُر است، يعنى چيز نجس شده را پاك مىكند و اگر نجاستى هم به آن برسد نجس نمىشود، ولى آبى كه كمتر از كر بوده و انسان شك دارد كه به مقدار كُر شده يا نه، حكم آب كُر را ندارد.

2 - آب قليل

(مسأله 34) آب قليل آبى است كه از زمين نجوشد و از مقدار كُر كمتر باشد.

(مسأله 35) اگر آب قليل روى چيز نجس بريزد يا چيز نجس به آن برسد، نجس مىشود ولى اگر از بالا با فشار روى چيز نجس بريزد، مقدارى كه به آن چيز مىرسد نجس و هر چه بالاتر از آن است پاك مىباشد، و نيز اگر مثل فوّاره با فشار از پايين به بالا رود، در صورتى كه نجاست به بالا برسد پايين نجس نمىشود ولى اگر نجاست به پايين برسد بالا نجس مىشود.

(مسأله 36) آب قليلى كه براى برطرف كردن عين نجاست روى چيز نجسى ريختهشده و از آن جدا مىگردد، نجس است. و همچنين بنابر احتياط بايد از آب قليلى هم كه بعد از برطرف شدن عين نجاست براى آب كشيدن چيز نجس روى آن مىريزند و از آن جدا مىشود، اجتناب كرد ولى، آبى كه با آن مخرج ادرار و مدفوع شسته شده با پنج شرط پاك است: اوّل: آن كه بو يا رنگ يا مزه نجاست نگرفته باشد. دوم: نجاستى از خارج به آن نرسيده بـاشد. سوم: نجاست ديگرى مثل خون، همراه ادرار يا مدفوع بيرون نيامده باشد. چهارم: ذرّههاى مدفوع در آب پيدا نباشد. پنجم: بيشتر از مقدار معمول، نجاست به اطراف مخرج نرسيده باشد.

3 - آب جارى

(مسأله 37) آب جارى آبى است كه از زمين بجوشد و جريان داشته باشد ـ مانند: آب چشمه و قنات ـ و يا متصل به مادهاى ـ مانند برف ـ باشد كه عرفاً باعث استمرار جريان آن شود.

(مسأله 38) آب جارى اگرچه كمتر از كُر باشد، چنانچه نجاست به آن برسد تا وقتى بو يا رنگ يا مزه آن به واسطه نجاست تغيير نكرده پاك است.

(مسأله 39) اگر نجاستى به آب جارى برسد، مقدارى از آن كه بو يا رنگ يا مزهاش به واسطه نجاست تغيير كرده نجس است و طرفى كه متصل به چشمه است، اگرچه كمتر از كُر باشد پاك است و آبهاى ديگر نهر، اگر به اندازه كُر بوده يا به واسطه آبى كه تغيير نكرده به آب طرف چشمه متصل باشند، پاك وگرنه، نجساند.

(مسأله 40) آب چشمهاى كه جارى نيست ولى، به گونهاى است كه اگر از آن بردارند باز مىجوشد، حكم آب جارى را دارد; يعنى اگر نجاست به آن برسد، تا وقتى كه بو يا رنگ يا مزه آن به واسطه نجاست تغيير نكرده، پاك است ولى اگر جوشش آن ضعيف و غير محسوس باشد، بنابر احتياط حكم آب راكد را دارد.

(مسأله 41) آب راكد كنار نهر كه متصل به آب جارى است، در نجس نشدن حكم آب جارى را دارد.

(مسأله 42) چشمهاى كه، مثلاً در زمستان مىجوشد و در تابستان از جوشش
مىافتد، فقط وقتى كه مىجوشد حكم آب جارى را دارد.

(مسأله 43) آب حوض حمام و مانند آن اگرچه كمتر از كُر باشد، چنانچه به خزينهاى كه آب آن به اندازه كُر است متصل باشد، مثل آب جارى است.

(مسأله 44) آب لولههاى حمام كه از شيرها و دوشها مىريزد، و همچنين آب لولههاى ساختمانها اگر متصل به كُر باشند، در حكم آب كُر است.

(مسأله 45) آبى كه روى زمين جريان دارد ولى از زمين نمىجوشد، چنانچه كمتر از كُر باشد و نجاست به آن برسد نجس مىشود; اما اگر از بالا به گونهاى كه هم سطح نباشند، به پايين بريزد، چنانچه نجاست به پايين آن برسد بالاى آن نجس نمىشود.