احكام محتضر و اموات
(مسأله 567) مسلمانى را كه محتضر است (يعنى در حال جان دادن است) مرد باشد يا زن، بزرگ باشد يا كوچك، بايد به پشت بخوابانند به گونهاى كه كف پاهاى او به طرف قبله باشد، و اگر خواباندن او به اين روش ممكن نباشد، بنابر احتياط واجب تا اندازهاى كه ممكن باشد بايد به اين دستور عمل كنند. و چنانچه خواباندن او به اين روش به هيچ قسم ممكن نباشد، به قصد احتياط او را رو به قبله بنشانند و اگر آن نيز ممكن نـشود، بايد به قصد احتياط او را به پهلوى راست يا به پهلوى چپ رو به قبله بخوابانند.(مسأله 568) احتياط واجب آن است كه تا وقتى ميّت را از محل احتضار حركت
ندادهاند، رو به قبله باشد و همچنين تا زمانى كه غسل او تمام نشده، او را رو به قبله بخوابانند اگرچه او را از محل احتضار حركت داده باشند.
(مسأله 569) رو به قبله كردن محتضر بر هر مسلمان واجب است، ولى احتياطاً اگر ممكن باشد، بايد از خود او يا ولىّ او اذن بگيرند.
(مسأله 570) مستحب است شهادتين و اقرار به دوازده امام(عليهم السلام) و ساير عقايد حقّه را به كسى كه در حال جان دادن است به نحوى تلقين كنند كه بفهمد. و نيز مستحب است مطالبى را كه گفته شد، تا وقت مرگ تكرار كنند.
(مسأله 571) مستحب است اين دعاها را به گونهاى به محتضر تلقين كنند كه بفهمد: (اَللّهُمَّ اغْفِرْ لِىَ الْكَثيرَ مِنْ مَعاصيكَ وَاقْبَلْ مِنِّى الْيَسيرَ مِنْ طاعَتِكَ، يا مَنْ يَقْبَلُ الْيَسيرَ وَيَعْفُو عَنِ الْكَثيرِ إقْبَلْ مِنِّى الْيَسيرَ وَاعْفُ عَنِّى الْكَثيرَ إنَّكَ أنْتَ الْعَفُوُّ الْغَفُورُ أَللّهُمَّ ارْحَمْنى فَإنَّكَ رَحيمٌ).
(مسأله 572) مستحب است كسى را كه سخت جان مىدهد، اگر ناراحت نمىشود به جايى كه نماز مىخوانده ببرند.
(مسأله 573) مستحب است براى راحت جان دادن محتضر، بر بالين او سورههاى مباركه يس، صافّات و احزاب و آيةالكرسى و آيه پنجاه و چهارم سوره اعراف و سه آيه آخر سوره بقره و بلكه هر چه از قرآن ممكن است را بخوانند.
(مسأله 574) تنها گذاشتن محتضر و گذاشتن چيز سنگين روى شكم او و بودن شخص جُنُب و حائض نزد او و همچنين حرف زدن زياد و گريه كردن و تنها گذاشتن زنها نزد او مكروه است.