مكان نمازگزار - توضیح المسائل نسخه متنی

مكان نمازگزار

مكان نمازگزار چند شرط دارد:
شرط اوّل: مكان نمازگزار بايد مباح باشد.

(مسأله 887) نماز كسى كه در ملك غصبى نماز مىخواند ـ اگرچه روى فرش و تخت و مانند آنها باشد ـ باطل است ولى، نماز خواندن در زير سقف و خيمه غصبى مانعى ندارد.

(مسأله 888) نماز در ملكى كه منفعت آن مال ديگرى است بدون اجازه او باطل است، مثلاً اگر در خانه اجارهاى صاحبخانه يا ديگرى بدون اجازه كسى كه آن خانه را اجاره كرده نماز بخواند، نمازش باطل است. و همچنين نمىتوان در ملكى كه ديگرى در آن حقّى دارد نماز خواند، مثلاً اگر ميّت وصيّت كرده باشد كه ثلث مال او را به مصرفى برسانند، تا وقتى ثلث را جدا نكردهاند نمىتوان در ملك او نماز خواند.

(مسأله 889) اگر كسى جاى شخص ديگرى را كه در مسجد نشسته غصب كند و در آن جا نماز بخواند، بنابر احتياط واجب بايد دوباره نماز خود را در محل ديگرى اعادهكند.

(مسأله 890) اگر در جايى كه نمىداند غصبى است نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد، يا در جايى كه غصبى بودن آن را فراموش كرده نماز بخواند و بعد از نماز به خاطر آورد، نماز او صحيح است مگر آن كه، خودش غصب كرده باشد كه در اين صورت به احتياط واجب نمازش باطل است.

(مسأله 891) اگر بداند جايى غصبى است ولى، نداند كه در جاى غصبى نماز باطل است و در آن جا نماز بخواند، نماز او باطل مىباشد.

(مسأله 892) اگر كسى ناچار باشد نماز واجب را سواره بخواند و يا بخواهد نماز

مستحبّى را سواره بخواند، چنانچه وسيله سوارى يا زين آن غصبى باشد، نماز او باطل است.

(مسأله 893) اگر سهم كسى كه در ملكى با ديگرى شريك است جدا از سهم شريكش نباشد، بدون اجازه شريك خود نمىتواند در آن ملك تصرّف كند و نماز بخواند.

(مسأله 894) اگر با عين پولى، كه خمس و زكات آن را نداده ملكى بخرد، تصرّف او در آن ملك حرام و نماز او نيز در آن باطل است، و اگر به ذمّه بخرد و در موقع خريدن قصد او اين باشد كه از مالى كه خمس يا زكات آن را نداده پول ملك را بدهد، تصرّف و نماز در آن صحيح است ولى احتياط مستحب آن است كه در آن نماز نخواند.

(مسأله 895) اگر صاحب ملك اجازه نماز خواندن بدهد ولى، انسان بداند كه قلباً راضى نيست، نماز خواندن در ملك او باطل است، و اگر اجازه ندهد و انسان يقين كند كه قلباً راضى است، نماز صحيح است.

(مسأله 896) تصرّف در ملك كسى كه مرده و خمس يا زكات بدهكار بوده است، حرام و نماز در آن باطل است، مگر آن كه بدهى او را بدهند يا بنا داشته باشند بدون مسامحه بپردازند.

(مسأله 897) تصرّف در ملك كسى كه مرده و به مردم بدهكار بوده است، حرام و نماز در آن باطل است. ولى، تصرفات جزيى كه براى برداشتن جنازه مرده معمول است، اشكال ندارد. و نيز اگر بدهكارى او كمتر از مالش باشد و ورثه نيز تصميم داشته باشند كه بدون مسامحه بدهى او را بپردازند، تصرّف اشكال ندارد.

(مسأله 898) اگر كسى كه مرده قرض نداشته باشد ولى، بعضى از ورثه او صغير يا ديوانه يا غايب باشند، تصرّف در ملك او حرام و نماز در آن باطل است ولى، تصرفات جزيى كه براى برداشتن جنازه مرده معمول است اشكال ندارد.

(مسأله 899) نماز خواندن در مسافرخانه و حمام و مانند آن كه براى واردين آماده است، در صورتى كه نمازگزار به عنوان مهمان يا مسافر و يا براى انجام كارى آنجا باشد، اشكال ندارد، امّا اگر فقط براى خواندن نماز به آنجا برود، اشكال دارد مگر اين كه به رضايت مالك آن اطمينان داشته يا اجازه داشته باشد. ولى، در غير اين قبيل مكانها، در

صورتى مىتوان نماز خواند كه مالك آن اجازه بدهد يا حرفى بزند كه معلوم شود براى نماز خواندن اذن داده است، مثل اين كه به كسى اجازه دهد در ملك او بنشيند و بخوابد كه از اينها فهميده مىشود براى نماز خواندن نيز اجازه داده است.

(مسأله 900) نماز خواندن، نشستن و خوابيدن در زمين بسيار وسيعى كه از روستا دور بوده و چراگاه حيوانات است، اگرچه صاحبان آن راضى نباشند، اشكال ندارد. و در زمينهاى زراعتى نيز كه نزديك روستا بوده و ديوار ندارند، اگرچه در ميان صاحبان آنها صغير و ديوانه وجود داشته باشد، نماز و عبور و تصرّفات جزيى اشكال ندارد، ولى در صورتى كه يكى از صاحبان آن نهى كرده باشد، بنابر احتياط تصرّف در آن حرام و نماز باطل است.
شرط دوم: مكان نمازگزار بايد بىحركت باشد; و اگر به واسطه تنگى وقت يا جهت ديگرى ناچار باشد در جايى كه حركت دارد; مانند اتومبيل، كشتى و قطار نماز بخواند، به قدرى كه ممكن است بايد در حال حركت چيزى نخواند، و اگر آن وسايل از سمت قبله به طرف ديگر حركت كنند، نمازگزار بايد به طرف قبله برگردد.

(مسأله 901) نماز خواندن در اتومبيل، كشتى، قطار و مانند آنها در حال توقف مانعى ندارد.

(مسأله 902) نماز روى خرمن گندم و جو و مانند آنها كه نمىتوان روى آن بىحركت ماند، باطل است.

(مسأله 903) در جايى كه به واسطه احتمال باد، باران، تراكم جمعيت و مانند آن اطمينان ندارد كه بتواند نماز را تمام كند، اگر نماز را به اميد تمام كردن شروع كند، اشكال ندارد و اگر به مانعى برخورد نكند، نماز او صحيح است. و در جايى كه ماندن در آن حرام است، مثلاً زير سقفى كه نزديك است خراب شود، نبايد نماز خواند ولى، اگر خواند، باطل نيست.
شرط سوم: نبايد در جايى كه سقف آن كوتاه است و نمىتوان در آن جا راست ايستاد يا به اندازهاى كوچك است كه جاى ركوع و سجود ندارد، نماز خواند و اگر ناچار شود كه در چنين جايى نماز بخواند، بايد به قدرى كه ممكن است، قيام، ركوع و سجود را بجا آورد.

شرط چهارم: در مكانهايى نباشد كه ماندن، نشستن يا ايستادن روى آن حرام است بنابراين نماز خواندن روى چيزى كه ايستادن و يا نشستن روى آن بىاحترامى و هتك حرمت محسوب شود و هتك حرمت آن حرام باشد; مثل فرشى كه اسم خداوند متعال و يا آيات قرآن يا اسامى معصومين(عليهم السلام) بر آن نوشته شده است، جايز نيست، و اگر خواند بنابر احتياط واجب بايد دوباره در محل ديگرى بخواند.

(مسأله 904) انسان بايد رعايت ادب را بكند و جلوتر از قبر پيامبر(صلى الله عليه وآله) و ائمه(عليهم السلام)نماز نخواند و چنانچه نماز خواندن بىاحترامى باشد، حرام است و احتياطاً بايد دوباره بخواند.

(مسأله 905) اگر در نماز چيزى مانند ديوار بين او و قبر مطهّر فاصله باشد كه بىاحترامى نشود، اشكال ندارد ولى، فاصله شدن صندوق شريف و ضريح و پارچههايى كه روى آن افتاده كافى نيست.
شرط پنجم: مكان نمازگزار اگر نجس است، به گونهاى مرطوب نباشد كه رطوبت آن به بدن يا لباس او برسد. ولى، اگر جايى كه پيشانى را بر آن مىگذارد نجس باشد، در صورتى كه خشك نيز باشد، نماز باطل است و احتياط مستحب آن است كه مكان نمازگزار اصلاً نجس نباشد.
شرط ششم: جاى پيشانى نمازگزار از جاى زانوهاى او بيش از چهار انگشت بسته، پستتر يا بلندتر نباشد. و احتياط واجب آن است كه از سر انگشتان پا نيز بيشتر از اين پستتر يا بلندتر نباشد، بلكه تمام مكان نمازگزار صاف و يكنواخت باشد.

(مسأله 906) خواندن نماز واجب در خانه كعبه و بر بام آن مكروه است ولى، در حال ناچارى مانعى ندارد. اما خواندن نماز مستحب در خانه كعبه و بر بام آن اشكال ندارد، بلكه مستحب است در داخل خانه مقابل هر ركنى دو ركعت نماز بخوانند.
شرط هفتم: بودن مرد و زن نامحرم در جاى خلوت جايز نيست و احتياط در نماز نخواندن در آنجاست و اگر خواند، بنابر احتياط واجب دوباره بخواند.

(مسأله 907) بنابر احتياط مستحب بايد زن عقبتر از مرد بايستد و جاى سجده او از جاى ايستادن مرد كمى عقبتر باشد.

(مسأله 908) اگر زن برابر مرد يا جلوتر از او بايستد و با هم وارد نماز شوند، بهتر آن

است كه نماز را دوباره بخوانند.

(مسأله 909) اگر بين مرد و زن ديوار يا پرده يا چيز ديگرى فاصله باشد، نماز آنها صحيح است و احتياط مستحبّى نيز در دوباره خواندن نيست.

(مسأله 910) نماز خواندن در جايى كه صداى آلات لهو و لعب شنيده مىشود باطل نيست ولى گوش دادن به آنها حرام است.

جاهايى كه نماز خواندن در آنها مستحب است

(مسأله 911) در شرع مقدس اسلام بسيار سفارش شده است كه نماز را در مسجد بخوانند و بهتر از همه مسجدها، مسجدالحرام و بعد از آن مسجد پيامبر(صلى الله عليه وآله) و بعد از آن مسجد كوفه و بعد از آن مسجد بيتالمقدس و بعد از آن مسجدجامع هر شهر و بعد از آن مسجد محله و بعد از آن مسجد بازار است.

(مسأله 912) براى زنها نماز خواندن در خانه و بلكه در پستوى خانه و اتاق عقب بهتر است، ولى اگر بتوانند كاملاً خود را از نامحرم حفظ كنند، بهتر است در مسجد نماز بخوانند.

(مسأله 913) نماز خواندن در حرم امامان(عليهم السلام) مستحب و بلكه بهتر از مسجد است و نماز در حرم مطهر حضرت اميرالمؤمنين(عليه السلام) برابر با دويست هزار نماز است.

(مسأله 914) زياد رفتن به مسجد و رفتن در مسجدى كه نمازگزار ندارد مستحب است. و همسايههاى مسجد اگر عذرى نداشته باشند، مكروه است در غير مسجد نماز بخوانند.

(مسأله 915) مستحب است انسان با كسى كه در مسجد حاضرنمىشود غذا نخورد، در كارها با او مشورت نكند، همسايه او نشود، از او زن نگيرد و به او زن ندهد.

جاهايى كه نماز خواندن در آنها مكروه است

(مسأله 916) نماز خواندن در چند جا مكروه است و از آن جمله است: حمام، زمين نمكزار، مقابل انسان، مقابل درى كه باز است، در جاده، خيابان و كوچه ـ اگر براى كسانى كه عبور مىكنند ايجاد مزاحمت نكند، و چنانچه ايجاد مزاحمت كند، حرام و بنابر

احتياط نماز باطل است ـ مقابل آتش و چراغ، آشپزخانه و هر جا كه كوره آتش باشد، مقابل چاه و چالهاى كه محل ادرار باشد، روبروى تصوير يا مجسمه انسان يا حيوان مگر آن كه روى آن چيزى مانند پرده بكشند، در اتاقى كه جنب در آن باشد، در جايى كه تصويرى از جاندار باشد اگرچه روبروى نمازگزار نباشد، مقابل قبر، روى قبر، بين دو قبر و يا در قبرستان.

(مسأله 917) كسى كه در محلّ عبور مردم يا روبروى كسى نماز مىخواند، مستحب است چيزى مقابل خود بگذارد، و اگر چوب يا ريسمانى هم باشد كافى است.