توضیح المسائل نسخه متنی

ارث طبقه دوم

(مسأله 3361) طبقه دوم از كسانى كه به واسطه خويشاوندى نَسَبى ارث مىبرند عبارتند از «جدّ»، يعنى پدر بزرگ و «جدّه»، يعنى مادربزرگ و «برادران» و «خواهران» ميّت، و اگر برادر و خواهر نداشته باشد، اولاد آنها ارث مىبرند.

(مسأله 3362) اگر وارث ميّت فقط «يك برادر» يا «يك خواهر» باشد، همه مال به او مىرسد و اگر «چند برادر» يا «چند خواهر» پدر و مادرى باشد، مال به طور مساوى بين آنان قسمت مىشود، و اگر «برادر و خواهر پدر ومادرى» با هم باشند، هر برادرى دو برابر خواهر مىبرد، مثلاً اگر «دو برادر و يك خواهر پدر و مادرى» داشته باشد، مال را پنج قسمت مىكنند، هر يك از برادرها دو قسمت و خواهر يك قسمت آن را مىبرد.

(مسأله 3363) اگر ميّت «برادر و خواهر پدر و مادرى» داشته باشد، «برادر يا خواهر پدرى» كه از مادر با ميّت جدا است ارث نمىبرد و اگر برادر و خواهر پدر و مادرى نداشته باشد، چنانچه فقط «يك خواهر» يا «يك برادر» پدرى داشته باشد، همه مال به او مىرسد و اگر «چند برادر» يا «چند خواهرِ پدرى» داشته باشد، مال به طور مساوى بين آنان قسمت مىشود و اگر «برادر و خواهر پدرى» داشته باشد، هر برادرى دو برابر خواهر مىبرد.

(مسأله 3364) اگر وارث ميّت فقط «يك خواهر» يا «يك برادرِ» مادرى باشد كه از پدر با ميّت جدا است، همه مال به او مىرسد و اگر «چند برادر مادرى» يا «چند خواهر مادرى» يا «چند برادر و خواهر مادرى» باشند، مال به طور مساوى بين آنان قسمت مىشود.

(مسأله 3365) اگر ميّت «برادر و خواهر پدر و مادرى» و «برادر و خواهر پدرى» و «يك برادر مادرى» يا «يك خواهر مادرى» داشته باشد، برادر و خواهر پدرى ارث نمىبرند و مال را شش قسمت مىكنند، يك قسمت آن را به برادر يا خواهر مادرى و بقيّه

را به برادر و خواهر پدر و مادرى مىدهند و هر برادرى دو برابر خواهر ارث مىبرد.

(مسأله 3366) اگر ميّت «برادر و خواهر پدر و مادرى» و «برادر و خواهر پدرى» و «برادر و خواهر مادرى» داشته باشد، برادر و خواهر پدرى ارث نمىبرند و مال را سه قسمت مىكنند، يك قسمت آن را برادر و خواهر مادرى به طور مساوى بين خودشان قسمت مىكنند و بقيّه را به برادر و خواهر پدر و مادرى مىدهند و هر برادرى دو برابر خواهر ارث مىبرد.

(مسأله 3367) اگر وارث ميّت فقط «برادر و خواهر پدرى» و «يك برادر مادرى» يا «يك خواهر مادرى» باشد، مال را شش قسمت مىكنند، يك قسمت آن را برادر يا خواهر مادرى مىبرد و بقيّه را به برادر و خواهر پدرى مىدهند و هر برادرى دو برابر خواهر ارث مىبرد.

(مسأله 3368) اگر وارث ميّت فقط «برادر و خواهر پدرى» و چند «برادر و خواهر مادرى» باشد، مال را سه قسمت مىكنند، يك قسمت آن را برادر و خواهر مادرى به طور مساوى بين خودشان قسمت مىكنند و بقيّه را به برادر و خواهر پدرى مىدهند و هر برادرى دو برابر خواهر ارث مىبرد.

(مسأله 3369) اگر وارث ميّت فقط «برادر و خواهر و زن» او باشد، زن ارث خود را به تفصيلى كه در «ارث زن و شوهر» گفته مىشود مىبرد و خواهر و برادر به نحوى كه در مسائل گذشته گفته شد، ارث خود را مىبرند; و نيز اگر زنى بميرد و وارث او فقط «خواهر و برادر و شوهر» او باشد، شوهر نصف مال را مىبرد و خواهر و برادر به نحوى كه در مسائل گذشته گفته شد، ارث خود را مىبرند ولى با ارث بردن زن يا شوهر، از سهم برادر و خواهر مادرى چيزى كم نمىشود و از سهم برادر و خواهر پدر و مادرى يا پدرى كم مىشود، مثلاً اگر وارث ميّت «شوهر و برادر و خواهر مادرى» و «برادر و خواهر پدر و مادرى» او باشد، نصف مال به شوهر مىرسد و يك قسمت از سه قسمت اصل مال را به برادر و خواهر مادرى مىدهند و آنچه مىماند مال برادر و خواهر پدر و مادرى است، پس اگر همه مال او شش هزار تومان باشد، سه هزار تومان به شوهر و دو هزار تومان به برادر و خواهر مادرى و يك هزار تومان به برادر و خواهر پدر و مادرى مىدهند.

(مسأله 3370) اگر ميّت خواهر و برادر نداشته باشد، سهم ارث آنان را به اولاد آنها مىدهند، و سهم برادرزاده و خواهر زاده مادرى به طور مساوى بين آنان قسمت مىشود و از سهمى كه به برادرزاده و خواهرزاده پدرى يا پدر و مادرى مىرسد، هر پسرى دو برابر دختر مىبرد.

(مسأله 3371) اگر وارث ميّت فقط «يك جدّ» يا «يك جدّه» باشد، چه پدرى باشد و چه مادرى، همه مال به او مىرسد و با بودن جدّ ميّت، پدر جدّ او ارث نمىبرد.

(مسأله 3372) اگر وارث ميّت فقط «جدّ و جدّه پدرى» باشد، مال سه قسمت مىشود، دو قسمت را جدّ و يك قسمت را جدّه مىبرد و اگر «جدّ و جدّه مادرى» باشد، مال را به طور مساوى بين خودشان قسمت مىكنند.

(مسأله 3373) اگر وارث ميّت فقط «يك جدّ» يا «جدّه پدرى» و «يك جدّ» يا «جدّه مادرى» باشد، مال سه قسمت مىشود، دو قسمت را جدّ يا جدّه پدرى و يك قسمت را جدّ يا جدّه مادرى مىبرد.

(مسأله 3374) اگر وارث ميّت، «جدّ و جدّه پدرى» و «جدّ و جدّه مادرى» باشد، مال سه قسمت مىشود، يك قسمت آن را جدّ و جدّه مادرى به طور مساوى بين خودشان قسمت مىكنند و دو قسمت آن را به جدّ و جدّه پدرى مىدهند، و جدّ دو برابر جدّه مىبرد.

(مسأله 3375) اگر وارث ميّت فقط «زن و جدّ و جدّه پدرى» و «جدّ و جدّه مادرى» او باشد، زن ارث خود را به تفصيلى كه در مسأله 3394 به بعد گفته مىشود مىبرد و يك قسمت از سه قسمت اصل مال را به جدّ و جدّه مادرى مىدهند كه به طور مساوى بين خودشان قسمت كنند و بقيّه را به جدّ و جدّه پدرى مىدهند، و جدّ دو برابر جدّه مىبرد; و اگر وارث ميّت «شوهر و جدّ و جدّه» باشد، شوهر نصف مال را مىبرد و جدّ و جدّه به دستورى كه در مسائل گذشته گفته شد، ارث خود را مىبرند.

(مسأله 3376) اگر وارث ميّت «پدر بزرگ» يا «مادر بزرگ» يا هر دوى آنان با «برادر» يا «خواهر» و يا هر دو، و يا با «برادرزاده» يا «خواهرزاده» و يا هر دو باشند، در همه اين موارد پدربزرگ حكم يك برادر و مادربزرگ حكم يك خواهر را براى ميّت دارند، ولى مانع از ارث بردن برادرزاده و خواهرزاده نمىشوند.