لطفا منتظر باشید ...
اقسام قياس
قياس بر دو قسم است : قياس استثنائى و قياس اقترانى .1 ـ 2 ـ قياس استثنايى
اگـر در قـيـاسـى ، نـتـيـجـه بـه كـلى در يك مقدمه قرار گرفته باشد، آن را (قياس استثنايى )گـويـند.در اين قياس ، نتيجه ، قضيه اى حمليّه و خبرى است و داراى دو حدّ اصغر و اكبر. مقدّمه اوّل هموارهقضيّه اى شرطيّه و مقدّمه دوم قضيه اى حمليه است كه استثنا شده است . قضيّه شرطيّه ، يا متّصله است و
يا منفصله و قضيّه استثنائى با ادات استثنا، مانند لكن ، امّا و ولى همراه است . در چـنـيـن قـيـاسـى
، گـاه مـقـدّم و گـاه تـالى قـضـيـّه شـرطـيـّه اسـتـثـنـا مـى شـود. بـه هـر حـال ، قـضـيـّه
اسـتـثـنـائى يـا سـلبى است و يا ايجابى . پس ، استثنا ممكن است بر چهارگونه باشد:
اوّل
مـقـدّم يا اثبات مى شود و يا سلب . در صورت اثبات ، آن را (وضع ) و در حالت سلب آن را (رفع ) ( نفى )مقدّم گويند.
دوم
تـالى يـا اثبات مى شود و يا سلب . اگر اثبات گردد، آن را (وضع ) و اگر نفى شود، آن را (رفـع ) تـالىگـويـنـد. در قياس استثنائى استنتاج مبتنى بر استلزام است . در استلزام ، انتقال از ملزوم به لازم
است .(51)
