لطفا منتظر باشید ...
صفحه‌ى 204
بر هر مسلمانى فريضه است».
درجات حلال و حرام
بدان كه همه حرامها پليد است و ليكن بعضى پليدتر از بعضى است، و همه حلالها پاك است و ليكن بعضى پاكتر و صافىتر از بعضى است. چنانچه طبيب حكم مىكند بر حرارت شيرينيها و ليكن مىگويد: بعضى گرم در درجه اولى چون شكر، و بعضى در درجه ثانى چون فانيذ، و بعضى در درجه ثالث چون دوشاب، و بعضى در درجه چهارم چون انگبين. پس حرام همچنين بعضى در درجه اول پليد است و بعضى در دوم و بعضى در سوم و بعضى در چهارم درجه. و همچنين حلال نيز در درجات صفات و پاكى متفاوت است. و ما به اهل طب اقتدا كنيم از براى تقريب، و اگر چه تحقيق آن حصر واجب نكند، چه به هر درجهاى از درجهها نيز تفاوت نامحصور راه يابد، و بسيار شكر باشد از شكر ديگر گرمتر باشد، و همچنين غير آن.
پس همچنين مىگوييم كه ورع از حرام بر چهار درجه است:
اول ورع عدول است. و آن، آن است كه به اقتحام آن فسق واجب آيد و عدالت ساقط گردد، و اسم عصيان ثابت شود و شخص به سبب آن متعرض آتش باشد. و آن ورع است از هر چيزى كه به فتواى فقها تحريم شده.
دوم ورع صالحان. و آن امتناع است از آن چه احتمال تحريم بدان راه يابد و ليكن مفتى بر ظاهر بنا حكم كند و به تناول آن رخصت دهد، و آن موضعهاى شبهت است به اجمال، و گذاشتن آن را ورع صالحان نام كنيم، و او در درجه دوم است.
سوم آن كه در فتوا حرام نباشد و در حلالى آن شبهتى نباشد، و ليكن بيم آن بود كه به حرام ادا كند و آن ترك چيزى است كه در آن باك نباشد، از ترس آن چه در آن باك است. و اين ورع متقيان است. پيغامبر (صلّى الله عليه وسلّم) گفت: لا يبلغ العبد درجة المتقين حتّى يدع ما لا بأس به مخافة ما به بأس، اى، بنده به درجه متقيان نرسد تا چيزى را كه در آن باك نباشد از بيم آن چه در آن باك بود بگذارد.
