شفاعت - مبانی اندیشه اسلامی نسخه متنی

خنكى هوا و نوشابه اى نمى چشند مگر حميم و غساق ...))(239)

ولى بـالاتـريـن عـذاب ورنج همان دورى از رحمت خداوند و محروم ماندن از قرب الهى است . آنها كه با كفر وعناد وناپاكى و تباهى درِ رحمت الهى را به روى خويش بسته اند و هرگونه زمينه پـذيـرش الطـاف رحـمـانـى را در جـان خـود از مـيـان بـرده انـد، مـحـروم از لذت وصـل وچـشـيـدن طـعـم رضـوان خـداونـد در عـذاب دردنـاكـى كـه بـا اعـمـال خـود فـراهـم آورده انـد، بـسر مى برند. البّته كسانى كه تباهيها و گناهانشان آنچنان گـسـتـرده نـبـوده است كه هر گونه زمينه پذيرش رحمت الهى در وجودشان از بين رفته باشد، مـمكن است دير يا زود ابر رحمت الهى بر سياهى قلبشان ببارد و پس از پاك شدن از آلودگيها در بهشت جاودان جا گيرند.

لذت وصـل وانـس بـا خـدا در بـهـشـت جـاودان آنـچـنـان اسـت كه حضرت على عليه السّلام كه به والاتـريـن مـراتـب قـرب الهـى وكـامـيـابـى از رضـوان خـدايـى دسـت يـافـتـه اسـت ، در دعـاى كميل عرضه مى دارد:

((فـَهـَبـْنـى يـا اِلهـى وَ سـَيِّدى وَ مـَوْلاىَ وَ رَبّى ، صَبَرْتُ عَلى عَذابِكَ فَكَيْفَ اَصْبِرُ عَلى فِراقِكَ؟))(240)

اى خـدا، آقـا، مـولا و پـروردگـار مـن ، گـيـرم كه به عذاب توبتوانم صبركنم ، امّا چگونه مى توانم به دورى ازتو صبر پيشه كنم ؟

شفاعت

مساءله شفاعت ، يكى از مسائل مهم دينى و اعتقادى مربوط به قيامت است كه آيات و روايات زيادى دربـاره آن رسـيـده اسـت . بـديـهـى اسـت بحث مفصّل درباره شفاعت و آوردن تمام آيات و روايات مـربـوط بـه آن ، در ايـن درس نـمـى گـنـجـد، از ايـن رو بخشى ازآنها رابه اختصار، مورد بحث وبررسى قرارمى دهيم .

معناى سفاعت

((وَالشَّفاعَةُ الاِْنْضِمامُ اِلى اخَرٍ ناصِراً لَهُ وَ سائِلاً عَنْهُ))(241)

شـفـاعت در لغت عبارت است از منضم شدن كسى به ديگرى ، به منظور يارى كردن او و از طرف او تمنّايش را درخواست كردن .

در شـفـاعـت ، شـفـاعـت كـنـنـده كـسـى است كه در نزد خداوند، منزلتى دارد و شفاعت شونده ، بنده گنهكار است كه مرتكب گناه شده ومورد بخشش الهى قرار مى گيرد.

شفاعت درامور تكوينى و تشريعى

شـفـاعـت در امـور تـكـوينى آن است كه خداوند امور عالم را به واسطه اسبابى افاضه مى كند، مـانـنـد رزق ، امـنـيـت ، شـفـاى بـيـمـار؛ زيـرا آفـريـدگـار حـكـيـم ، نـظـام هـسـتـى را بـر اسـاس علل واسباب ، استوار ساخته است ، چنانكه امام صادق (ع ) مى فرمايد:

((اَبَى اللّهُ اَنْ يُجْرِىَ الاَْشْياءَ إِلاّ بِاءَسْبابٍ فَجَعَلَ لِكُلِّ شَىْءٍ سَبَباً))(242)

خـداونـد امـتـنـاع دارد از ايـنـكـه امـور عـالم را بـه جـريـان انـدازد مـگـر از راه وسايل و اسباب ؛ از اين رو براى هرچيزى سببى قرار داده است .

شـفـاعـت درامـور تـشـريـعـى آن اسـت كـه نـيـاز روحـى انـسـان بـه هـدايـت يـافـتـن بـه واسـطـه ارسال رسولان و انزال كتابهاى آسمانى برآورده مى شود.

خـلاصـه ايـنـكـه ، دردنيا اين اسباب ، شفيع و واسطه رسيدن فيض الهى به ما هستند و درآخرت نـيـز وضـع بـه همين منوال خواهد بود و فيض و بخشش الهى ، از راه شفاعت به افراد مى رسد. البـتـه اعـتـقـاد بـه شـفـاعـت در صـورتـى شـرك اسـت كـه شـفـيـع را در شـفـاعـت مستقل پنداريم اما اگر بگوييم شفاعت شفيع به اذن خداست ، ديگر شرك معنا ندارد.

بنابراين ، ايراد كسانى كه شفاعت را شرك مى دانند، بى مورد است ، چرا كه واسطه قراردادن شفيعان در آخرت ، مثل رو آوردن به علل طبيعى در اين عالم است .