تعليم و تربيت - ره توشه عتبات عالیات نسخه متنی

تعليم و تربيت

حضرت امام جواد(عليه السلام) با آنكه عمر زيادى نكردند و در جوانى (بيست و پنج سالگى) به شهادت رسيدند، امّا با اين حال، با اهتمام آن حضرت، شاگردان بسيارى پرورش يافتند; از جمله: صفوان بن يحيى، عبدالعظيم حسنى، على بن مهزيار اهوازى، فضل بن شاذان، محمّدبن ابى عمير، محمدبن سنان زاهرى خُزاعى و... برخى از زنان از جمله حكيمه (دختر امام جواد(عليه السلام) ) و حكيمه (دختر امام رض(عليه السلام) ) و حكيمه (دختر حضرت موسى بن جعفر(عليه السلام) ) نيز از روايان آن حضرت بوده اند.

بر اساس تحقيق استاد شيخ عزيزالله عطاردى در كتاب مسند الامام الجواد(عليه السلام) ، 250 روايت از امام جواد(عليه السلام) نقل شده است. علّت كمى احاديث نقل شده از آن بزرگوار; اختناق شديد و ظلم و جور گسترده خلفاى عباسى در آن عصر است. ولى با اين وصف،
1. شيخ مفيد، الارشاد، ج2، صص277 ـ 269 ; بحارالأنوار، ج50 ، صص77 ـ 75

صفحه 349 حتّى برخى از محدّثان و دانشمندان سنّى; مثل خطيب بغدادى نيز رواياتى با ذكر سند از حضرت امام جواد(عليه السلام) نقل كرده اند.(1)

درس زندگى

در پايان، چند روايت آموزنده از پيشواى هدايت و آموزگار انسانيّت، حضرت امام جواد(عليه السلام) مى آوريم تا روشنگر راه، در زندگى سعادتمندانه براى ما باشد:

1. «الْمُؤْمِنُ يَحْتَاجُ إِلَى ثَلاثِ خِصَال: تَوْفِيق مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ وَاعِظ مِنْ نَفْسِهِ وَ قَبُول مِمَّنْ يَنْصَحُهُ».«مؤمن نيازمند سه صفت است; توفيقى از جانب خدا و واعظى از طرف خودش و پذيرش نصيحت خير خواهان.»(2)

2. «مَنْ أَصْغَى إِلَى نَاطِق فَقَدْ عَبَدَهُ فَإِنْ كَانَ النَّاطِقُ عَنِ اللَّهِ فَقَدْ عَبَدَ اللَّهَ وَ إِنْ كَانَ النَّاطِقُ يَنْطِقُ عَنْ لِسَانِ إِبْلِيسَ فَقَدْ عَبَدَ إِبْلِيسَ».«كسى كه به سخنرانى شخصى گوش دهد، او را عبادت كرده است، پس اگر گوينده از خدا بگويد او خدا را پرستيده است و اگر گوينده از زبان ابليس بگويد، پس او ابليس را پرستيده است.»(3)

3. «إِنَّكُمْ لَنْ تَسَعُوا النَّاسَ بِأَمْوَالِكُمْ فَسَعُوهُمْ بِطَلاقَةِ الْوَجْهِ وَ حُسْنِ اللِّقَاءِ».«شما نمى توانيد با اموال خود همه مردم را پوشش دهيد پس با گشاده رويى و خوش برخوردى، همگان را مشمول لطف خود قرار دهيد.»(4)

1 . تاريخ بغداد، ج3، صص54 و 552 . مستدرك الوسائل، ج8 ، ص329 ; تحف العقول، ص3373 . مستدرك الوسائل، ج17، ص3084 . بحارالأنوار، ج 74، ص 384 ; وسائل الشيعه، ج12، ص161

صفحه 350