بخشش و سخاوت - ره توشه عتبات عالیات نسخه متنی

بخشش و سخاوت

سخاوت از اخلاق كريمه امام حسن عسكرى(عليه السلام) است. او بخشنده ترين مردم زمان خويش بود. هيچ فقير و تهى دستى از منزل آن حضرت، دست خالى برنمى گشت. سعى داشت، قبل از آنكه ابراز فقر شود به آنان كمك كند. آن حضرت در بيشتر مناطق اسلامى، وكيل هاى تعيين كرد تا حقوق شرعى را از مردم بگيرند و به فقيران و درماندگان برسانند و به آنان اجازه داده بود كه از آن اموال در راه خير، حلّ اختلاف ميان مسلمانان و ديگر مواردِ خير، مصرف كنند.(2) ابوهاشم جعفرى مى گويد:

«از نظر معيشت در تنگنا بودم، خواستم از حضرت امام حسن عسكرى(عليه السلام)

1. زندگى امام حسن عسكرى، ص33
2. الامام الحسن العسكرى، ص40 ; مناقب آل ابى طالب، ج4، ص423


مؤونه و كمك طلب كنم ولى خجالت كشيدم (و از ابراز آن خوددارى كردم) آن حضرت براى من صد اشرفى فرستاد و در نامه اى به من نوشت: هرگاه حاجتى داشتى، خجالت نكش و آن را از ما طلب كن كه ان شاء الله به دست خواهى آورد.»(1)

حلم و بردبارى

امام حسن عسكرى(عليه السلام) به شدت از خشم پرهيز داشت. در برابر بى ادبى ها، توهين ها و خطاهاى ديگران، گذشت مى كرد. از گناه غلامان كه لغزش مى كردند و مرتكب خلافى مى شدند، به زودى مى گذشت و به آنها احسان مى كرد و هميشه سعى داشت از درد آنها بكاهد.(2)

علم وسيع

امام حسن عسكرى(عليه السلام) داناترين فرد زمان خود در همه علوم بشرى و الهى بود. او وارث علوم نبوى و امامان قبل از خود بود. «بَختِيشُوع»، پزشك مسيحى، به شاگرد خود «بطريق» درباره علم آن حضرت گفت: «بدانكه او داناترين فرد روزگار در زير آسمان است.»(3)

آن حضرت به تمام زبانهاى دنيا احاطه كامل داشت و در موارد متعدد با افراد داراى مليّتهاى مختلف، به زبان آنان سخن مى گفت. اين مسأله كسانى را كه با امر امامت آشنايى نداشتند، به تعجب وا مى داشت. ابوحمزه نصير خادم مى گويد:

«از امام حسن عسكرى(عليه السلام) بارها شنيدم كه با غلامان خود با زبان تركى، رومى و اسلاو سخن مى گفت. با خود گفتم: پيشواى ما در مدينه متولّد شده است (و

1. كشف الغمه، ج3، ص208 ; اثبات الهداة، ج3، ص402 ; منتهى الآمال، ج2، ص717
2. مجموعه زندگانى چهارده معصوم(عليهم السلام) ، ص1224
3. بحارالأنوار، ج50 ، ص261


دوران كودكى و جوانى را تنها نزد پدرش امام هادى(عليه السلام) گذارنده) و پيش كسىنبوده است و تا شهادت امام هادى(عليه السلام) كسى با او ملاقات نكرده است (تا زبان غير عربى به او بياموزد) پس چگونه (با اين زبانها) آشنا شده است؟ (امام از تعجب من آگاه شد) و فرمود: خداوند ـ جلّ اسمه ـ پيشوا و حجت دين خود را بر همه خلقش برتر قرار داده و آگاهى بر همه چيز را به او عطا كرده است و (نيز) به او شناخت لغات، انساب، وقت (اتفاق افتادن) مرگ ها و حوادث (آينده) را، تفضّل نموده است. (بنابراين)، اگر چنين نباشد (آن وقت) ميان امام و مردم فرقى نخواهد بود.»(1)

زهد امام

كامل مدنى مى گويد:

«جهت سؤال از مسائلى، خدمت امام حسن عسكرى(عليه السلام) شرفياب شدم. ديدم آن حضرت لباس سفيد و نرمى بر تن دارد. پيش خود گفتم: ولىّ خدا و حجت او، لباس نرم و لطيف مى پوشد و از طرفى ما را به مواسات با برادران دينى فرمان مى دهد و از پوشيدن چنين لباسى باز مى دارد! امام تبسم نمود و آستين هاى خود را بالا زد (ديدم) پلاسى سياه و خشن (در زير لباس) بر تن دارد. فرمود: اى كامل! «هذا للهِِ وَ هذا لَكُمْ» اين (پلاس خشن) براى خدا است و اين (لباس نرم كه روى آن پوشيده ام) براى شماست.»(2)

فعاليتهاى مذهبى ـ فرهنگى

گر چه زندگانى امام حسن عسكرى(عليه السلام) همراه انواع مشكلات، گرفتارى ها،زندان و توطئه هاى مستمر حاكمان عباسى در جهت محصور كردن و جدايى افكندن بين آن حضرت و مردم بود، ولى با اين حال در اين مدت كوتاه

1. اثبات الهداة، ج3، ص402 ; كشف الغمه، ج3، ص208
2. بحارالأنوار، ج50 ، ص253


از زندگى، فعاليتهاى مذهبى و فرهنگىِ درخشانى انجام داد; به طورى كه بقاى اسلام رمرهون خود ساخت.