در سـلسـله مـراتـب ابـزارهـاى اجـراى سـيـاسـت خـارجـى ، بـه كـارگـيـرى زور و تـوسـل بـه قـوه قـهـريـه در آخـريـن مـرتـبـه قـرار مـى گـيـرد؛ زيـرا از يـكـسـو، اصـل بـر حـل و فـصـل اخـتـلافات بر مبناى اصول همزيستى مسالمت آميز است و جنگ و تجاوز به عـنـوان يك پديده نامشروع بين المللى شناخته شده است . از سويى ديگر، هزينه بسيار بالاى جنگ در دنياى مدرن معاصر، دورانديشى بيشترى را براى استفاده از اين ابزار طلب مى كند. اگر هـدف سـيـاسـت خـارجـى ، تـاءمـيـن مـنـافـع مـلى اسـت و بـراى حـصـول آن بـايـد حـداقـل هـزينه را مصرف كرد و بيشترين سود را برد، پس ، استفاده مستقيم از ارتـش و آغـاز جنگ ، راه حل منطقى و مطلوب نمى باشد. از اين رو، دولتها اهتمام والايى دارند كه با استفاده از ساير عوامل و ابزارها، اهداف مندرج در برنامه هاى خود با كشورهاى ديگر را متحقق سازند.تـاءسـيـس نيروى نظامى و پيدايش تسليحات به صورت ساده آن ، به تاءسيس حيات و جامعه انـسـانـى بـاز مـى گردد.(406) دفاع از سرزمين و مقابله با تهاجم بيگانگان ، جزو اوليـن وظـايـف ارتـش محسوب مى شود.اصل دفاع و حفاظت از مصالح جامعه ، به تدريج ، روند انـحـرافـى بـه خـود گـرفـت و ارتـش در عـمـليـات تـهـاجـمـى و اشـغـال سـرزمـيـنـهـاى ديـگـر به استخدام درآمد. به هر صورت ، استفاده از زور در روابط بين دولتـهـا، در دورانـهـاى گـذشـتـه ، بـه عـنـوان يـك اقـدام رايـج و مـتـداول درآمـده بـود. جـنـگهاى دولتهاى اروپايى با يكديگر و عمليات نظامى آنان جهت تسخير مـسـتـعمرات ، نمونه بارز اين الگو مى باشد. به تدريج كه هزينه هاى جنگ افزايش يافت و مـيـزان تـخـريـب و تلفات تسليحات افزوده شد، تنفّر و انزجار عمومى از جنگ در افكار عمومى پـديـد آمد. به دنبال اين امر، ممنوعيت استفاده از زور و ابزار نظامى در روابط بين دولتها، به صـورت قـراردادهـا ظـهـور كـرد و سـرانـجـام ، در مـنـشـور ملل متحد تجلى يافت . با اين وجود، هرگز جنگ از عرصه حيات آدمى محو نشد.استفاده از عوامل نظامى جهت تعقيب اهداف خارجى دولت ، مستلزم ارزيابى موارد زير است . نخست آن كـه ، چـه تـوجـيـهى براى اين اقدام وجود دارد؟ چگونه مى توان مشروعيت كاربرد زور را براى حـل و فـصـل اختلافات ، براى جامعه بين المللى اثبات كرد؟ در اين راستا، ديپلماسى به عنوان حامى جنگ در عرصه سياسى روابط دولتها، وظيفه دارد استدلالهاى قانع كننده اى براى ساير دولتـهـا جـهـت تـوجـيه اقدام به جنگ ارائه دهد. دستگاه ديپلماتيك موفق ، به هنگام صلح و جنگ ، تـوجـيـه گـر اعـمـال و رفتارهاى دولت خويش در صحنه بين المللى است . دوم آنكه ، ارزيابى دولت آغـازگـر جـنـگ از مـيـزان دسـتـيـابـى بـه اهـداف و نيل به موفقيت چگونه مى باشد؟ آيا امكانات و ابزارهاى موجود و در دسترس ، مى تواند ضامن پـيـروزى بـاشـد؟ سـوم آن كـه استفاده از تسليحات متعارف يا استراتژيك چگونه خواهد بود؟ مـحـدوديـتـهـاى ناشى از سلاحهاى هسته اى و بازدارندگى آن ، اين تسليحات را به عنوان اهرم فـشـار و تـهـديـد درآورده اسـت و جز استفاده از آن در پايان جنگ جهانى دوّم ، از آنها، حتى در يك سـطـح مـحـدود، اسـتـفـاده نـشده است . از اين رو، ضرورت ارزيابى از سلاحهاى متعارف را بايد يادآور شد.
لطفا منتظر باشید ...
