تاریخ و اصول روابط بین الملل نسخه متنی

نـظـران بـر آن اسـت كـه قـصد موسولينى ، جايگزينى اين شوراى چهار نفره به جاى شوراى جـامـعـه مـلل بـود، زيـرا دولت ايـتـاليا اگر مى خواست به مطامع استعمارى خود در سرزمينهاى اسـتـعـمـارى بـرسـد، نـاچـار بـود كـه رضـايـت خـاطـر دولتـهـاى كـوچـك عـضو غير دائم جامعه مـلل را نـيز به دست آورد؛ حال آنكه هماهنگى و بده و بستان امتيازات در شوراى چهار نفره ، چنين دشـواريـهـايـى را در بـر نـداشـت . بـعـضـى از مـورخـان بـه ايـن تـحـليـل روى آورده انـد كـه ايتاليا قصد مقابله با توسعه طلبى هيتلر در ناحيه رود دانوب را داشته است ؛ چرا كه موسولينى بارها اعلام كرده بود حاضر نيست در اين ناحيه ، قدرت بزرگ ديـگـرى مـانند آلمان ـ ظهور پيدا كند. در مقابل ، عده اى عقيده دارند كه موسولينى با اين پيمان در صـدد بود جبهه متحدى با آلمان در برابر انگليس و فرانسه به وجود آورد تا به خواسته هاى خود جامه عمل بپوشاند.

فـرجـام پـيـمان چهار جانبه چندان خوشايند موسولينى نبود. اصلاحاتى كه فرانسه نسبت به مـفـاد پـيـمـان ارائه داده بـود، بطور كامل ، بر خلاف مقاصد دولت فاشيست ايتاليا بود. دولت فـرانـسـه ، تـصـويـب پـيـمان را مشروط به لحاظ كردن پيشنهادات خود كرد. بنابر اصلاحات فـوق ، تـصـمـيـم گـيـرى در مـورد سـرزمـيـنـهـاى دولتـهـاى عـضـو جـامـعـه ملل ، تنها با استناد به ماده نوزده ميثاق ملل امكان پذير است . بر اساس ميثاق ، تصميم در مورد يـك كشور بدون آگاهى دولتهاى ذى نفع و بدون حضور نمايندگان آن كشور در شوراى جامعه مـلل ، بـلا اثـر مـى بـاشـد. بـديـن تـرتيب ، پيمانى كه در هفتم ژوئن 1933 در رُم به امضاى نـمـايـنـدگـان چـهـار دولت رسـيـد، مـتـضـمـن مـوادى بـود كـه نشانگر حمايت همه جانبه از جامعه مـلل و شـوراى اجـرايـى آن بـود و هـرگـونـه تجديد نظر در قراردادهاى بين المللى را به اين شورا موكول مى كرد.(78) سـرانـجـام ، پـيـمـان چـهـار جـانـبـه در مسير تصويب قانونى خود نيز دچار مشكلاتى شد دولت فـرانـسـه در تـسـليـم آن بـه پـارلمـان تعلل مى ورزيد. دولت آلمان ، با شكست مذاكراتش در خـصـوص تـحـديـد تـسـليـحـات بـا فـرانـسـه ، از كـنـفـرانـس خـلع سـلاح ژنـو و از جـامـعـه مـلل خارج شد و بطور ضمنى نشان داد كه حاضر نيست مفاد اين پيمان را رعايت كند. پيمان چهار جـانـبـه بـه صـورت ابـزار ضـمـانـت قـراردادهاى بين المللى ـ از جمله قرارداد صلح ورساى و لوكـارنـو ـ درآمـده بود و حال آنكه قصد هيتلر آن بود كه تجديد نظر جدى در اين قراردادها به عمل آورد. بدين سان ، اين پيمان به مثابه فرزندى بود كه مرده از شكم مادر به دنيا آمده بود.

جـبـهـه اسـتـرزا 1935: اقـدام ديـگـر مـوسـوليـنـى در عـرصـه اروپـا، تـشـكـيـل جـبـهـه متحد استرزا، متشكل از ايتاليا، فرانسه و انگلستان بود. نمايندگان سه دولت فـوق ، در مـحـلى بـه هـمـيـن نـام در شـمـال ايـتـاليـا گـرد هـم آمـدنـد تـا در قـبـال سـيـاسـتـهـاى تـوسـعـه طـلبـانـه هـيـتـلر، جـبـهـه واحـدى ايـجـاد كـنـنـد. اعـلامـيه شانزدهم آوريل 1935 در پايان كنفرانس استرزا، صراحت داشت كه ايتاليا به اتفاق بريتانياى كبير و فـرانـسـه ، با تمام وسايل مقتضى ، با هرگونه نقض يك جانبه عهدنامه ها كه صلح اروپا را بـه خـطر افكند، مخالفت خواهد كرد. دولتهاى متعاهد، ضمن وفادارى به معاهدات لوكارنو، بر لزوم اسـتـقـلال اتـريـش ـ ضـديـت بـا آنـشـلوس يـا هـمـان الحـاق اتـريـش بـه آلمـان ـ تـاءكـيد كردند.(79) زمينه هاى مساعدى براى اين طرح ايتاليا، در اين برهه زمانى ، وجود داشت . امتيازاتى كه (پير لاوال )، وزير امور خارجه فرانسه ، بر سر مساءله مستعمراتى به ايتاليا داده بود، به همراه گـذشـتـهـاى