لطفا منتظر باشید ...
ـ آيا كسي را كه اسلام نياورده، ميتوان وادار كرد كه اقرار به اسلام كند يا مقررات ديني را رعايت كند؟
ب ـ آيا يك مسلمان را ميتوان الزام كرد كه دستورات ديني را مراعات نمايد؟ درباره دسته اول بايد گفت اسلام بعضي اديان و مذاهب را به رسميت شناخته است. قدر مسلّمِ اين اديان، يهوديت، مسيحيت و دين زرتشت است كه پيروان آنها به عنوان اهل كتاب و ذمّه بر طبق مقرّراتي خاص ميتوانند تحت حكومت اسلامي زندگي كنند. حتي كفّار هم اگر معاهَد (ملتزم به معاهده و قرارداد) باشند، ميتوانند در مملكت اسلامي زندگي كنند. اسلام هيچگاه به يهودي يا زرتشتي نميگويد نماز بخوان يا طبق دستور اسلام ازدواج كن و غيره.دسته ديگر از غيرمسلمان ها كفّار حربي و اهل عناد و جنگ هستند كه در صورت درگير شدن بايد با آنها جنگيد تا تسليم شوند. و اما درباره دسته دوم; يعني مسلمانان بحث بر سر اين است كه آيا مسلمان ميتواند بگويد دوست دارم علناً در خيابان و كوچه و مغازه شراب بنوشم، يا مايلم قماربازي كنم، دوست ندارم حجاب شرعي را عمل كنم، دوست دارم بر عليه اسلام تظاهرات كنم؟ كساني پنداشته اند كه با استفاده از حق آزادي ميتوان چنين كارهايي را مجاز دانست و گاهي در مقام جدال ميگويند: مگر در صدر اسلام هم كساني مثل ابن ابي العوجاء وجود خدا را انكار نميكردند؟ مگر به امام معصوم نسبت گناه نميدادند؟ و... مگر در قانون اساسي اين آزاديها تضمين نشده است و...پاسخ آن است كه خير، اسلام جلوي تظاهر به فسق را ميگيرد. آزادي عمل و بيان در اسلام نامحدود نيست. هر عمل و گفتاري را نميتوان در حكومت اسلامي انجام داد. تشريع امر به معروف و نهي از منكر براي رعايت مرزهاست ويكي از علل تأسيس حكومت در اسلام جلوگيري از محرّمات و تخلّفات ديني است. اسلام در مواقعي و تا حدودي دخالت در امور ديگران و محدود كردن انسان ها را اجازه داده و بلكه لازم دانسته است. تمام سخن بر سر تعيين حدود آزادي است.خلاصه اينكه اسلام مبارزه با اسلام و توطئه عليه نظام و تجاهر به فسق را اجازه نميدهد و با اين امور با نهايت شدّت مخالفت ميكند. اسلام در جاي خود رحمت و رأفت و مدارا و تسامح و در جايي ديگر شدت و غلظت و خشونت و سخت گيري را روا ميدارد. در اسلام بتي بنام آزادي و دموكراسي كه بالاتر و برتر از دين باشد، وجود ندارد.در فرهنگ غربي دين تنها در حدّ يك سري توصيه هاي اخلاقي است; مانند سفارش هاي يك حكيم و واعظ كه بعضي از مردم عمل ميكنند و برخي ديگر هم عمل نميكنند. گناهكار هم خود ميداند و كشيش و كليسا و خدايش. همان گونه كه اگر كسي دروغ بگويد يا غيبت نمايد او را بازداشت نميكنند، شرابخواري و قماربازي و عريان گردي هم چنين است. لذا اگر به زن نيمه عرياني بگويند چرا اينگونه به كوچه و خيابان آمده اي پاسخ ميدهد، به شما ارتباطي ندارد و اصلاً به چه حقّي به خود اجازه ميدهيد كه در امور ديگران دخالت كنيد، و چه بسا كار به شكايت و دادگاه هم بينجامد.در ممالك اسلامي و جامعه ما نيز رفته رفته بعضي به دنبال چنين نگرش و آزادياي هستند. در حالي كه جامعه ما با جامعه غربي و اسلام با مسيحيّت مطرح در آنجا بسيار تفاوت دارد; زيرا همان گونه كه گفته شد در اسلام علاوه بر فريضه امر به معروف و نهي از منكر و نظارت عمومي، دولت هم بايد از تظاهر به فسق و تجاوز به حرمت ها جلوگيري كند. ناگفته نگذاريم كه اين بحث در جايي است كه شخص در حضور ديگران و در سطح جامعه خلافي را مرتكب شود و الّا اگر كسي در تنهايي و خلوت حرامي را مرتكب شد، ديگران حقّ تفحّص و جستجو را ندارند و در صورت اطّلاع هم نبايد اسرار را هويدا نمايند زيرا سرّ افراد محترم است. مسأله حرمت تجسّس در زندگي ديگران و عدم دخالت نيز مربوط به اينگونه موارد است. بنابراين بين امر به معروف و نهي از منكر با عدم تجسّس در زندگي خصوصي ديگران نيز منافاتي وجود ندارد; زيرا بستر يكي ارتكاب خلاف در حضور ديگران و بستر ديگري ارتكاب خلاف در خفاء و دور از چشم ديگران است.
