نظرى بر مقدارى از تاليفات و تحقيقات مسلمين در مسائل سياسى - حکمت اصول سیاسی اسلام نسخه متنی

نظرى بر مقدارى از تاليفات و تحقيقات مسلمين در مسائل سياسى

بسيار لازم است كه محققان در تاريخ سياسى جوامع، يك بررسى ولو اجمالى و از جنبه ى تاريخى در منابع و مفاهيم سياسى امتى بزرگ به نام اسلام و مسلمين داشته باشند، كه امروزه در حدود يك مليارد از "پنج مليارد" نفوس روى زمين را تشكيل مى دهند. اينكه بعضى از محققان و مترجمان تاريخ فلسفه ى سياسى عذر مى آورند كه منشا فلسفه ى سياسى و منبع ظهور عقايد و افكار مربوط به حكومت و سياست و فلسفه هاى سياسى عمده اى كه در جهان معاصر شايع مى باشد از يونان قديم است كه از آنجا به روم و از روم به اروپاى قرون وسطى به ارث منتقل گشته تا بزمان معاصر رسيده و در تمام جهان شايع گشته است [ تاريخ فلسفه ى سياسى آقاى بهاءالدين پازارگاد ج 1 ص 175. ]

اگر مقصودشان اينست كه در فلسفه ى سياسى اسلام كتابى نوشته شده است، قطعا صحيح نيست، زيرا، دو نوع تحقيق در فلسفه ى سياسى اسلام داريم:

نوع يكم: اغلب فقهاء و فلاسفه و حكماى اسلام در تحقيقات خود قسمت بسيار مهمى را به حكمت عملى اختصاص مى دهند كه قسمت اساسى آن، سياست مدن ناميده مى شود، شهيد اول "محمد بن جمال الدين مكى" ابواب فقه را به چهار قسمت تقسيم مى كند:

1- عبادات،

2- عقود،

3- ايقاعات،

4- سياست، مسلم است كه شهيد اول فقه از ديدگاه همه ى فقها را تقسيم به اقسام مزبور نموده است نه از نظر خاص خويش. [ ذكرى الشيعه فى احكام الشريعه، محمد بن مكى ص 6. ]
نوع دوم كتابهائى است كه مستقلا در فلسفه ى سياسى اسلام نوشته شده است، به عنوان نمونه:

1- مكاتيب الرسول: جمع آورنده على بن الحسين احمدى- اين مجموعه شامل انواعى از دستورات سياسى و توصيه هاى دينى و اخلاقى اسلام است كه از پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله نقل شده است.

2- الوثائق السياسيه: جمع آورنده دكتر محمد حميدالله حيدرآبادى است در اين مجموعه مقدارى از ابعاد سياسى اسلام از پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله آمده است.

3- مقدارى قابل توجه از خطبه ها و نامه هاى اميرالمومنين عليه السلام در نهج البلاغه كه به وسيله ى مرحوم سيدرضى جمع آورى شده است. مخصوصا فرمان مبارك به مالك اشتر كه اين كتاب در تحليل و تفسير آن تاليف شده است.

4- الاحكام السلطانيه: و الولايات جمع بين المسائل الشرعيه و السياسيه: تاليف اقضى القضاه ابوالحسن على بن محمد بن حبيب البصرى البغدادى الماوردى متوفاى 450 ه ق.

5- الخراج: تاليف قاضى ابويوسف يعقوب بن ابراهيم.

6- الاموال: تاليف ابوعبيد القاسم بن سلام متوفاى 224 ه ق.

7- معالم القربه فى احكام الحسبه: تاليف محمد بن احمد القرشى معروف به ابن الاخوه.

8- الاحكام السلطانيه: تاليف ابويعلى محمد بن الحسين الفراء.

9- كتاب الفخرى فى الاداب السلطانيه و الدول الاسلاميه: تاليف محمد بن على بن طباطبا معروف به ابن طقطقى.

10- سياست نامه: تاليف خواجه نظام الملك.

11- الولاه و القضاه: تاليف كندى.

12- الخراج و صنعه الكتاب: تاليف قدامه بن جعفر.

13- السياسه المدنيه: تاليف محمد بن محمد بن طرخان الفارابى.

14- آراء اهل المدينه الفاضله: تاليف محمد بن محمد بن طرخان الفارابى.

15- اخلاق ناصرى: تاليف خواجه نصير طوسى.

16- الفقه- السياسه: تاليف سيدمحمد حسينى شيرازى.

17- الامامه و السياسه: تاليف ابومحمد عبدالله بن مسلم بن قتيبه ى دينورى متوفاى 213.

18- تنبيه الامه و تنزيه المله: تاليف آيه الله العظمى آقا ميرزا محمدحسين نائينى.

19- حكومت از نظر اسلام: تاليف آيه الله آقا سيدمحمود طالقانى، شرحى بر كتاب
- تنبيه الامه و تنزيه المله- مرحوم نائينى.

20- تاريخ سياسى و دينى و فرهنگى اسلام: در 3 مجلد تاليف دكتر حسن ابراهيم حسن.