ترجمه الغدیر جلد 21

7 - " شوكانى " در " نيل الاوطار " 136:1 گويد: " كردن ريش، به نوشته
قاموس، انبوه ساختن آن است. در روايات بخارى آمده: ريش خود را انبوه كنيد و در روايت ديگر از مسلم آمد است: ريشها خود را انبوه كنيد. و عادت ايرانيان اين بود كه ريش را كوتاه مى كردند، اما شارع از آن نهى فرموده و امر به انبوه كردن آن كرده است. قاضى عياض گفته است: تراشيدن و كندن و سوزاندن ريش كراهت دارد، اما كوتاه كردن عرض و طول آن پسنديده است. سپس بقيه اقوال را در باره افزونى ريش نقل مى كند ".

و در ص 142 گفته است: " از مجموع احاديث، پنج روايت نتيجه مى شود كه اختلاف عبارت: اعفوا، او قوا، ارخوا، ارجوا، و فروا و ارشده و همگى به معنى اين است اين است كه " ريش را به حال خود رها كنيد " و گفته اند كه با مجوس مخالفت كنيد و اين امر پيش از اين ذكر شد كه عبادت ايرانيان اين بود كه ريش خود را مى چيدند و شرع از اين كار منع كرده است ".

8 - در " شرح رموز الحديث " 141:1 آمده است: " خبر ابن حبان، به علت اين كار اشاره مى كند و مى گويد: مجوس عين يهود هستند و در روايت ديگر عين مشركان اند. پس كوتاه كردن ريش مكروه است و گذشتگان در بلندى ريش هم اختلاف كرده اند ". سپس اقوالى را كه پيش از اين ياد كرديم ذكر كرده است.

9 - بهترين گفتارى كه فتواهاى پراكنده و آراء بزرگان مذاهب را در اين باب جمع كرده، نوشته " استاد محفوظ " در " الابداع فى مضار الابتداع " است.

او در ص 405 مى نويسد: " بدترين عادات، اينست كه امروزه ريش را مى تراشند و سبيل را بلند مى كند و اين همان بدعتى است كه نخست به مصريان در نتيجه آميزش با اجابت سرايت كرده و اختراعات بيگانگان كه در نظر آنها نيك آمده، خود را باخته اند و محاسن دين خود و سنت پيامبر خود محمد صلى الله عليه و اله را زشت شمرده
و از سنتهاى اسلامى دور مانده اند. و از ابن عمر رضى الله عنه نقل شده كه پيغمبر صلى الله عليه و اله فرمود: با مشركان مخالفت كنيد، ريش خود را رها كنيد و سبيلها را كوتاه كنيد. و ابن عمر هر گاه كه به حج يا عمره مشرف مى باشد، با دست ريش خود را مى گرفت، هر چه اضافه بود مى زد. بخارى اين روايت را آورده است. مسلم نيز از ابن عمر نقل كرده كه پيغمبر صلى الله عليه و اله فرموده است:شاربها و سبيلها را بزنيد و ريش را پر بكنيد "و پس از ذكر تعدادى حديث ادامه مى دهد": و در اين مورد احاديث فراوان نقل شده و همه اينها دلالت دارد كه انبوه كردن ريش واجب و تراشيدن آن حرام است و كوتاه كردن آن بر طبق دستورى است كه خواهد آمد.

و مخفى نماند كه مفاد فرموده پيغمبر كه: "با مشركان مخالفت كنيد" و "با مجوس مخالفت كنيد" حرمت تراشيدن ريش را تاييد مى كند و ابو داود و ابن حبان از ابن عمر نقل كرده اند كه پيغمبر صلى الله عليه فرمود: هر كس خود را به گروهى مانند كند، از آنها محسوب مى شود. و اين آخرين تاكيدى است كه پرهيز از همانندى فاسقان را در بر دارد و اين همانند فرق نمى كند كه در لباس يا هيات باشد. علما در اينكه چنين شخصى كافر مى شود اختلاف كرده اند و ظاهر حديث اين را مى رساند. بعضى از علما گفته اند: كافر نمى شود، لكن بايد تاديب شود.

بنابراين، اين دو حديث از آنكه بر دو امر دلالت مى، كند، اينكه عمل تراشيدن ريش از اختصاصات كافران است و از طرفى هم از چيزى كه ويژگى كافران باشد نهى شده است، و پيغمبر صلى الله عليه و اله ما را از تشبه به كافران بطور عموم نهى فرموده، نتيجه مى گيريم كه يكى از اختصاصا عمومى كافران، تراشيدن ريش. پيامبر، علاوه بر آن، بطور خصوص هم فرموده است. ريش خود را انبوه كنيد و با مجوسان و با مشركان مخالفت بورزيد.