لطفا منتظر باشید ...
خمس سرمايه و ترقّى آن
س 653 ـ آيا خمس به سرمايه گذارى و خريد اوراق سهام كه سال خمسى آنها سپرى مىشود، تعلّق مى گيرد؟ آيا مى توان پس از فروش كلّيه اوراق سهام، در هر زمانى كه
تصميم به اين كار گرفته شد، خمس آن را محاسبه كرد و پرداخت؟ با توجّه به اين كه
قيمت و ارزش بازار سهام در طى سال، نوسان دارد و گاه بالاى قيمت خريد است و گاه
پايين قيمت خريد، نحوه محاسبه آن به چه صورت است؟ به عنوان مثال، مبلغ سرمايه گذارى
شده در سال قبل ششصد هزار تومان بوده و پس از يك سال، اگر بخواهيم خمس آن را محاسبه
كنيم، طبق قيمت روز، مبلغ آن، چهارصد هزار تومان خواهد شد. نحوه پرداخت و محاسبه
خمس، به چه صورتى است؟ در ضمن، آيا به سودى كه پس از يك سال اعلام مى شود و پس از
سال خمسى من، به دستم خواهد رسيد، خمس تعلّق مى گيرد؟
ج ـ سهام خريدارى شده، جزو سرمايه سال خريد است كه بايد خمسش در همان سال، اگر
مازاد بر مؤونه سَنَويه بوده، پرداخت گردد، و اگر پرداخت ننمود و سال بعد قيمتش
پايين آمد، ضامن خسارت آن است. آرى، در زمان فروش سهام، قيمت بالا رفته اش جزو
درآمد سال فروش است; امّا ارتقاى قيمت در آخر هر سال، اگر خريد آنها براى تجارت
بوده، بايد محاسبه شود و جزو درآمدها محسوب گردد; و امّا نسبت به سود، از همان
زمانى كه انسان طلبكار سود مى شود، آن سودها جزو مطالبات مسلّم الوصول است و لذا
متعلّق خمس است; ليكن، شخص مى تواند خمس آن را تا زمان وصول، تأخير بيندازد و به
طور كلّى، طلب هاى مسلّم الوصول، جزو درآمد سال وصول و سرمايه آن سال است; و امّا
طلب هاى مشكوك الوصول، جزو درآمد سال وصول است. 10/12/76
س 654 ـ شخصى چند سال پيش تعدادى سهام خريدارى كرده است و از آن زمان تا به حال،
ارزش اين سهام، به تدريج رو به كاهش بوده است و در اين مدّت، يك بار سود سهام
دريافت و مصرف شده است; ولى تاكنون اين سهام را مورد محاسبه خمسى قرار نداده است.
اكنون در سر رسيد سال خمسى، اين سهام چگونه بايد مورد محاسبه قرار گيرد؟ و اين، به
دو حال است: الف) فروش سهام به نرخ روز با آگاهى از كاهش ارزش نرخ سهام; ب) نگهدارى
سهام با اين توضيح كه مقدار ديگرى سود به آن تعلّق گرفته; گرچه مبلغ آن را نمى داند
و با مراجعه مى تواند به دست آورد.ج ـ به قيمت روز بايد محاسبه گردد و سود هم بعد از مشخص شدن، اگر مازاد بر مخارج
سال باشد، متعلّق خمس است. 20/6/79
س 655 ـ خريد اوراق مشاركت از دولت، چه حكمى دارد؟ تكليف خمس آن چگونه است؟ و
اگر پدرى اين اوراق را براى اين كه سرمايه اى بعد از فوتش براى فرزندانش باشد، بخرد
و نگهدارى كند، آيا باز هم به آن خمس تعلّق مى گيرد؟
ج ـ خريد اوراق، مانعى ندارد، چون مشاركت است و به پولى كه سهام با آن خريدارى
نموده ايد كه مازاد بر مؤونه سال بوده، خمس تعلّق مى گيرد و باقى مانده آن مبلغ كه
مخّمس است، در سال هاى آينده خمس ندارد، بلكه سودى كه به آن اضافه مى شود، اگر
مازاد بر مؤونه باشد، خمس دارد. مثلا اگر سهام، سيصد هزار تومان باشد، مبلغ شصت
هزار تومان آن خمس است و مبلغ دويست و چهل هزار تومان پول مخمّس و هرچه بر دويست و
چهل هزار تومان اضافه شود، اگر سال بر آن بگذرد و مازاد بر مؤونه باشد، خمس دارد;
ولى خود دويست و چهل هزار تومان، خمس ندارد. حكم اوراق مشاركت پدر و اوراق بهادار
بورس هم روشن شد; يعنى به ذخيره پدر براى فرزند، خمس تعلّق مى گيرد.
13/9/79
س 656 ـ اگر كسى با پول خمس داده شده، سهام كارخانه بخرد، آيا به اضافه قيمت
سهام (در صورت ترقّى) خمس تعلّق مى گيرد؟
ج ـ اگر براى فروش خريدارى شده و زمان فروش آن از جهت بازار سهام رسيده باشد،
متعلّق خمس است; وگرنه خير. 6/9/78
س 657 ـ در مطبّ ما مواد مصرفى از قبيل فيلم راديولوژى، داروى ظهور و ثبوت، فيلم
سونوگرافى، ژل سونوگرافى، پاكت راديوگرافى، كاغذ، رشال كاغذى و موادى از اين قبيل
وجود دارد. آيا آنچه در پايان سال زياد مى آيد، به آنها خمس تعلّق مى گيرد؟
ج ـ متعلّق خمس است. 6/4/78
س 658 ـ پزشكانى كه براى معاينه بيمار، نياز به وسايل پزشكى دارند، در صورتى كه
نقداً خريدارى كنند يا به صورت قسطى بپردازند و يا به صورت قرض گرفته باشند، حكم
خمس اين وسايل چگونه است؟
ج ـ ابزار و وسايل پزشكى، جزو سرمايه و متعلّق خمس است. آرى، آنچه به صورت اقساط
يا قرض گرفتن تهيّه شده، هر مقدار از اقساط و قرض كه آخرِ سال خمسى پرداخت شده،
متعلّق خمس است، چون ملكيّتش بر آن مقدار مستقر شده و فايده حساب مى شود; و امّا
اقساط و سهم هاى پرداخت نشده درآمد او حساب نمى شوند تا متعلّق خمس بشوند. 14/10/79
س 659 ـ كالايى بر اثر كاهش ارزش پول به قيمتش افزوده مى شود. آيا به مقدار زياد
شده، خمس تعلّق مى گيرد يا خير؟
ج ـ اگر كالا، كالايى تجارتى است، در آخر سال، خمس حَسَب معمول تجارت، به قيمت
همان وقت محاسبه مى شود، مگر آن كه آن زمان از نظر تجارى و عرف كسب، زمان فروش آن
نباشد كه همان قيمت قبلى مورد محاسبه سرمايه قرار مى گيرد، و اگر براى غيرتجارت
است، هر زمان كه فروش رفت، قيمت افزوده، جزو فايده و درآمدهاى سال فروش مى شود.
17/11/77
س 660 ـ چيزى كه خمس به آن تعلّق نمى گيرد، اگر قيمت سوقى (بازارى) آن اضافه
شود، آيا به اضافه قيمت، خمس تعلّق مى گيرد؟
ج ـ به قيمت اضافه، خمس تعلّق نمى گيرد; ليكن هنگامى كه فروش رفت، قيمت اضافه
شده، جزو درآمد سال فروش است كه اگر تا آخر سال خمسى خرج زندگى نشد، بايد خمس آن
پرداخت شود. 6/9/78
س 661 ـ خمس جنسى مثلا قواره پارچه اى را داده ايم و آن پارچه در منزل مانده و
مصرف نشده، ولى قيمت آن، گران تر شده است. آيا در محاسبه موجودى منزل، قيمت پارچه
مطابق قيمت قبلى بايد محاسبه شود يا قيمت جديد؟
ج ـ جنسى كه خمس آن پرداخت شده، تا فروش نرفته، متعلّق خمس نيست و بعد از فروش
هم، فقط قيمت بالا رفته آن، جزو درآمد سال فروش است. آرى، اگر آن جنس كالاى تجارتى
باشد كه براى فروش نگهدارى مى شود، جزو سرمايه است و در موقع حساب سال، اگر قابليت
فروش دارد، يعنى متعارفاً بايد فروخته شود و مشترى هم دارد، قيمت همان زمان، جزو
سرمايه است كه با بقيّه سرمايه ها محاسبه مى شود، و اگر جمعاً اضافه بر سرمايه سال
قبل بود، اضافه، متعلّق خمس است; ولى اگر زمان فروش آن نرسيده يا مشترى ندارد، همان
خريد، جزو سرمايه حساب مى شود. 14/9/79
س 662 ـ لشكر 41 ثارالله، اقدام به تأسيس شركتى چند منظوره به نام «بعثت» نموده
است. اين شركت، متعلّق به رزمندگان لشكر است و هر كس برابر اساس نامه شركت، مقدارى
سهم خريدارى نموده است. براى راه اندازى شركت، لشكر براى افراد، به اندازه اى كه
سرمايه گذارى كرده اند، سرمايه گذارى نموده است. مثلاً اگر كسى پنجاه هزار تومان
سهم خريده باشد، لشكر به اندازه پنجاه هزار تومان برايش سرمايه گذارى نموده است.
توضيح اين كه چون سهام خريدارى شده، مقدارى نقداً و ما بقى به صورت اقساط از حقوق
افراد كسر مى گردد و تا زمانى كه كلّ سهام خريدارى شده از حقوق كسر نگردد، فرد نمى
تواند مقدار سرمايه گذارى شده لشكر را برداشت نمايد، آيا سرمايه اى كه لشكر گذاشته
است، به صورت هِبِه است و خمس ندارد؟ و اين گونه سرمايه گذارى كه به صورت اقساط، از
حقوق كسر مى گردد و حدود نصف آن در ماه هاى آتى بايد كسر گردد; ولى سالانه، مقدارى
پول به عنوان سود على الحساب به ما تعلّق مى گيرد، آيا براى استفاده از سود على
الحساب، بايد مقدار سرمايه موجود مخمّس گردد يا در پايان اقساط بايد مخمس گردد؟ در
صورتى كه سرمايه موجود بايد مخمّس گردد، تكليف مقدارى كه لشكر پرداخت نموده، چيست؟
ج ـ سود حاصل، اگر مازاد بر مؤونه باشد، خمس دارد و كلّيه قيمت سهام هم بعد از
پرداخت همه اقساط، متعلّق خمس است و آنچه كه لشكر مى پردازد، مشمول عنوان هبه نيست
تا به آن، خمس تعلّق نگيرد. 14/12/77
س 663 ـ اگر كسى به صورت قسطى ملك يا چيزى بخرد كه مورد نياز فعلى او نباشد، آيا
سر سال خمس، مقدار قسطى كه پرداخت كرده بايد تخميس نمايد؟ و در صورتى كه قيمت شئ
خريدارى شده در اين مدّت افزايش پيدا كرده باشد، آيا اضافه قيمت آن را هم بايد
محاسبه كند؟
ج ـ متعلّق خمس است; چون به نسبت مقدار اقساط پرداخت شده، جزو مازاد بر مؤونه
است و نسبت به قيمت اضافه شده، اگر جنس خريدارى شده براى فروش باشد و زمان فروش به
حسب عرف بازار رسيده، قيمت اضافه هم متعلّق خمس است; وگرنه نيست. 6/9/78
س 664 ـ جوانى هستم كه نامزد دارم و به سهم خود خرج زندگى هم مى دهم
و سرمايه كارى من حدود يك ميليون و دويست هزار تومان است. مى خواهم بدانم به من خمس
تعلّق مى گيرد يا خير؟ و اگر نمى گيرد، بگوييد چه موقع تعلّق مى گيرد؟
ج ـ چنانچه اگر خمس آن را بدهيد، نمى توانيد كسب خود را ادامه دهيد، فعلاً
متعلّق خمس نيست و خمس موكول به سال هاى بعد است.
29/8/79
مؤونه زندگى و مازاد آن
س 665 ـ اگر كسى ماشين زير پا، يا خانه مورد نياز و يا وسيله اى كه با آن امرار
معاش مى كرده،بفروشد و باپول آن،مغازه ياابزار كسب فراهم كند،آيابه پول آن خمس
تعلّق مى گيرد؟
ج ـ پولى كه از مؤونه و مايحتاج زندگى، مانند مورد سؤال (فروش خانه و امثال آن)
به دست مى آيد، تا مايحتاج زندگى تهيّه نشده، خمس به آن تعلّق نمى گيرد. 21/2/78
س 666 ـ با توجّه به اين كه بعضى از حساب هاى بانكى هستند كه بايد مقدار مشخّصى
پول در حساب مربوط باشد و امكان خروج آن وجود ندارد و مثلاً حدّاقل پنج هزار تومان
بايد در حساب بماند، گذشتن سال بر اين مبالغ، خمس دارد؟
ج ـ خمس دارد، چون مازاد بر مؤونه سال است. 31/3/77
س 667 ـ مقدار حدود يكصد كيلوگرم شلتوك برنج جهت استفاده خريدم، ولى موفق به
آسياب نمودن و استفاده از آن در طول يك سال نشدم. آيا اين مقدار، خمس دارد يا خير.ج ـ خمس دارد. 13/11/76
س 668 ـ شخصى يك ماشين لباسشويى به نيّت هديه به نوه اش بعد از ازدواج او خريده
و كنار گذاشته، ولى حالا به عللى مى خواهد ماشين را بفروشد و پولى هم كه براى ماشين
داده، متعلّق خمس نبوده است. آيا موقع فروش بايد خمس آن داده شود؟
ج ـ اگر پول آن در سال فروش، خرج مؤونه نشود، به عنوان مازاد بر مؤونه، متعلّق
خمس است. 27/2/78
س 669 ـ شوهرم زمينى را ازبسيج گرفته است و طى مدّت شش سال به طور قسطى پول آن
را پرداخت كرده است (قيمت كلّ زمين چهارصد و سى هزار تومان بوده است). آيا پرداخت
خمس مبلغ فوق، لازم است ياخير؟ شايان ذكر است كه اگر از لحاظ ادارى مشكلاتى براى ما
به وجود نيايد، قصد فروش ملك مذكور را نداريم و آن را مى خواهيم براى فرزندانمان
نگه داريم؟
ج ـ چون مازاد بر مؤونه است، خمس به آن تعلّق مى گيرد و بايد قيمت فعلى را معلوم
كنيد تا گفته شود به چه مبلغى مى توان مصالحه كرد. 16/6/77
س 670 ـ اگر مقدارى از سهام خودم را جهت بدهى مهريه همسرم و پيش بينى براى ايّام
سختى و تأمين آينده و جهيزيّه دخترم به نام همسر و دخترم كرده باشم و يا به صورت
اقساطى از محلّ حقوق براى آنها خريده باشم، از نظر خمس چگونه است؟
ج ـ اگر براى فرار از خمس نباشد، خمس ندارد; و امّا نسبت به تأمين براى سال هاى
آينده، خمس دارد. 31/3/77
س 671 ـ شخصى قبل از ازدواج با مرور زمان، وسايل زندگى از قبيل يخچال، تلويزيون
و... تهيّه مى نمايد. زمانى كه ازدواج مى كند، همسرش تمام وسايل را به عنوان
جهيزيّه مى آورد، و چون اين لوازم كه خود، آنها را تهيّه نموده، مازاد بر احتياج
بوده، آنها را فروخته است. آيا لازم است خمس آنها را بپردازد يا خير؟
ج ـ اگر وسايل ذكر شده، قبل از ازدواج مورد نيازش بوده است و پس از ازدواج و عدم
نياز در بين سال خمسى فروخته، خمس به آن تعلّق نمى گيرد، مگر اين كه سال خمسى بر
پول آنها بگذرد وآن پول ها صرف مؤونه نشود. به هر حال، مؤونه زمانى كه از مؤونه
بودن بيرون رفت و جزو اموال اضافى محسوب شد، حكم درآمد آن سال بر آن مترتّب است.
24/4/77
س 672 ـ اگر همسرى حقوق خود را كلاًّ به شوهرش هديه كند، خمس دارد يا خير؟ و اگر
نظرتان در هديه متعارف است، آيا شامل اين بحث مى شود؟
ج ـ حقوق و پول هايى كه زن از درآمد خودش به شوهر هديه مى نمايد، اگر براى فرار
از خمس نباشد، بلكه به خاطر دوستى و علاقه و جهات زندگى باشد، هديه است و خمس
ندارد. 11/5/77
س 673 ـ زنى شاغل بوده ام و درگذشته، همسرم سه چهارم يا حدّاقل نصف مخارج زندگى
را در اختيار بنده قرار مى داد و خودم، حساب سال داشتم و خمس موادّ خوراكى را
پرداخت مى كردم; ولى اكنون باز نشسته شده ام و شوهرم مسئول مخارج زندگى است و حساب
سال ندارد و بنده، خودم مخارج خودم را به عهده دارم. آيا مى توانم از موادّى
كه در خانه است و موادّ خوراكى اى را كه به صورت سالانه به يك كارگر مى دهند، بدون
اجازه وى حساب سالش را بدهم؟ و يا اين مواد كه به صورت كمك هزينه هستند، چون حقوق
به آنها كم مى دهند، حساب بخشش است و خمس به آنها تعلّق نمى گيرد؟
ج ـ خمس به آنها تعلّق مى گيرد و زن مى تواند حساب سال شوهر خود را نگه دارد;
ولى نمى تواند بدون اجازه شوهر، خمس مال او را بدهد، هر چند تصرّف در مالِ خمس
نداده، جايز نيست. 21/10/76
س 674 ـ اگر زن براى كارهاى ضرورى زندگى از قبيل مسكن و غيره، طلاى زينتى و غير
زينتى اش را بفروشد، خمس دارد يا نه؟ اگر دارد، همان وقت خمس تعلّق مى گيرد يا وقتى
سال بگذرد؟
ج ـ خمس ندارد، چون قبلاً زينت بوده و جزو مؤونه و فعلاً هم صَرف در مؤونه مى
شود.
11/5/77
س 675 ـ گردنبندى دارم كه در اثر مرور زمان، دچار شكستگى شده و فعلاً مدّتى است
كه قابل استفاده نيست و در نظر دارم با گردنبند يا دستبند ديگرى تعويض نمايم. آيا
در اثر فروش و تعويض آن، به مبلغ فروش، خمس تعلّق مى گيرد؟
ج ـ به گردنبند و غير آن از زينت ها كه مورد احتياج و جزو مؤونه است، خمس تعلّق
نمى گيرد، همان طور كه به اصل آن خمس تعلّق نمى گيرد. بدل و پولى كه براى تبديلش
مصرف مى شود نيز چون مؤونه است، متعلّق خمس نيست. 7/4/78
س 676 ـ كارمندى از مأموريت آموزشى استفاده مى كند. روال چنين است كه بايد ابتدا
هزينه تحصيل خود را بپردازد و پس از اتمام دوره و با ارائه كارنامه قبولى، هزينه
تحصيلى را سازمان به فرد پرداخت كند. سؤال اين است كه اگر بعد از سال خمسى، سازمان،
مبالغ مربوط را به حساب فرد واريز كند (قبلاً فرد مبلغ مذكور را به حساب آموزشگاه
واريز كرده)، خمس به آن تعلّق مى گيرد يا خير؟
ج ـ زمانى كه به حساب او واريز شد، جزو درآمدش محسوب مى شود. 15/8/77
س 677 ـ از آن جا كه اكثر فقهاى معاصر، قرارداد بيمه را مغاير با احكام اسلام
نمى دانند و صحّت آن را تأييد مى نمايند و امروزه، وجود انواع پوشش هاى بيمه اى
شايد تضمين بر يك زندگى با كرامت براى افراد جامعه باشد، اخيراً نوعى خاص از پوشش
بيمه اى تحت عنوان «بيمه عمر» و «پس انداز» توسط يكى از شركت هاى بيمه ابداع گرديده
است كه به وسيله آن، بيمه گذاران مى توانند با صرفه جويى در هزينه هاى جارى و
پرداخت هاى مستمرّ ماهيانه، علاوه بر برخوردارى از پوشش هاى بيمه عمر، موجبات تهيّه
سرمايه آينده را نيز فراهم آورند. آيا مبلغ دريافتى شركت بيمه، با توجّه به اين كه
اگر متعلّق خمس قرار گيرد، چنين پوشش بيمه اى براى بيمه گذار، از نظر اقتصادى مقرون
به صرفه نيست، آيا متعلّق خمس قرار مى گيرند؟
ج ـ پولى كه انسان براى بيمه مى پردازد، چون كنار گذاشته مى شود و مازاد بر
مؤونه سال است، متعلّق خمس است، مگر آن كه با فشار و با كم كردن از مخارج عادّى خود
باشد كه در اين صورت، خمس ندارد. 24/12/77
س 678 ـ در بعضى از ادارات، ماهانه مبلغى از حقوق به عنوان بيمه درمان، كسر مى
شود، و در عوض، وقتى كارمندى بيمار شد، شخصاً نزد پزشك مى رود و هزينه دارو و
درمان را پرداخت مى كند و سپس با ارائه مدارك لازم به اداره، بخشى از مبلغى را كه
هزينه دارو و درمانش شده از بيمه دريافت مى كند. آيا مبلغى كه اداره بيمه به عنوان
حقّ بيمه مى دهد، خمس دارد؟
ج ـ پولى را كه بيمه بپردازد، جزو درآمد سال محسوب مى شود و اگر تا آخر سال خرج
زندگى نشود، به حكم مازاد بر مؤونه، متعلّق خمس است. 3/8/76
س 679 ـ لباس و وسايل بچّه، خريدارى شده، ولى از آن استفاده نشده. آيا خمس دارد
يا نه؟
ج ـ چون از مؤونه بودن خارج نشده و بنا بر فروش آن به عنوان اضافه زندگى نيست،
خمس ندارد.
11/5/77
س 680 ـ زنى بخشى از هزينه زندگى اش از قبيل پوشاك، هزينه هاى پزشكى، زينت و...
را خودش مى پردازد. آيا پس انداز او خمس دارد؟
ج ـ آنچه از سرِ سال اضافه بيايد، متعلّق خمس است و فرقى ندارد كه شوهر، خمس را
بپردازد يا خودش. 7/12/78
س 681 ـ در اداره ما صندوق قرض الحسنه موجود است و ماهانه، پولى از من بابت آن
كم مى شود تا بتوانم وام بگيرم. آن پولى كه در آن جا پس انداز شده، چه حكمى دارد؟
اگر برداشت كنم، آيا متعلّق خمس است؟
ج ـ اگر اجبار به پس انداز نمودن آن از طرف اداره نداريد، جزو مازاد بر مؤونه
است و متعلّق خمس است و بايد خمس پرداخت شود، و اگر اجبار در كار باشد، به صورتى كه
قدرت برداشت آن مبلغ ها را نداريد، در هنگام وصول، جزو درآمد آن سال است كه اگر تا
آخر سال خرج زندگى و مايحتاج زندگى نشده، بايد خمسش پرداخت شود. 9/5/78
س 682 ـ بنا به فتواى جناب عالى جهيزيّه اى كه براى دختران كنار گذاشته مى شود،
حتّى اگر پول نقد باشد، مؤونه محسوب مى شود. با عنايت به اين كه فرزندان ذكور نيز،
خصوصاً امروزه، در امر ازدواج و زندگى آتى خود، نياز به پشتوانه پدر دارند،
آيا مى توان از محلّ درآمد سالانه، مبلغى را جهت تهيّه مسكن و مراسم ازدواج فرزندان
ذكور در نظر گرفت و كنار گذاشت؟
ج ـ پول هايى كه براى ازدواج و مقدّمات آن در حدّ متعارف كنار گذاشته مى شود، به
نظر اين جانب خمس ندارد، ليكن اگر پدر از درآمد خود، پولى را براى تهيّه منزل
براى فرزند كنار بگذارد، متعلّق خمس است; امّا اگر كسى خود فاقد منزل مسكونى باشد و
پولى براى خريد منزل مورد نيازش كنار بگذارد، ولو سال هم به آن بگذرد، متعلّق خمس
نيست. 2/11/79
س 683 ـ پول هايى را كه دختران براى خريد جهيزيّه پس انداز مى كنند، بنا به
فتواى حضرت عالى خمس ندارد; امّا در صورتى كه براى آن دختر، هيچ وقت موقعيت ازدواج
پيش نيايد و تا آخر مجرّد بماند، حكم پول ها يا اجناس چه مى شود؟ آيا خمس دارد يا
خير؟
ج ـ پول هايى كه براى خريد جهيزيّه كنار گذاشته مى شوند، متعلّق خمس نيستند و
اگر پول براى خريد جهيزيّه كنار گذاشته شود; ولى موقعيت ازدواج پيش نيايد، بايد خمس
آن پرداخت گردد. 8/6/79
س 684 ـ از اوّل زندگى ام مشغول تهيّه مقدّمات و لوازم خانگى مورد نيازم
بوده و هستم پرداخت مهريه همسرم و تهيّه يك خانه و وسيله نقليه نيز پس انداز مى
خواهد. آيا به اين پس انداز، خمس تعلّق مى گيرد؟
ج ـ آنچه از لوازم منزل و خود منزل و همه ضروريات زندگى كه تهيّه شده، و آنچه از
آنها كه برايش پول كنار گذاشته مى شود به نظر اين جانب خمس ندارد. آرى، مهريه را تا
همسرْ مطالبه ننموده، جزو مؤونه نيست و پول كنار گذاشته براى آن خمس دارد، كما اين
كه اگر وسيله نقليه و يا غير آن، جزو ضروريات زندگى نباشد، بلكه جزو لوازم دست دوم
زندگى باشد نيز خمس دارد. 6/11/79
س 685 ـ آيا به پولى كه به عنوان رَهن براى اجاره منزل به صاحب خانه مى
دهند، خمس تعلّق مى گيرد؟
ج ـ خمس ندارد.س 686 ـ آيا به كتاب هايى كه انسان مى خواهد در آينده از آنها استفاده نمايد و
فعلاً مورد نيازش نيست و مطمئن است كه نمى تواند آنها را بعدها يك جا تهيّه كند،
خمس تعلّق مى گيرد؟
ج ـ متعلّق خمس نيستند و جزو مؤونه يا در حكم مؤونه اند. 6/9/78
س 687 ـ آيا مخارجى كه براى اعياد و وَفَيات مذهبى هزينه مى شوند، هر چند زياد
باشند، جزو مؤونه سال محسوب مى شوند؟
ج ـ آرى، جزء مؤونه اند، مگر آن كه به قدرى زياد باشد كه اسراف در مخارج حساب
شوند. 6/9/78
س 688 ـ آيا طلا يا لوازمى كه با پول غير مخّمس خريدارى شده و در حدّ شأن
خانواده هم بوده و حال، فرد براى خريد خانه يا وسايل خانه، آن هم در حدّ شأن
خانواده به فروش رسانده، خمس دارد يا خير؟
ج ـ خمس ندارد، گرچه از پول غير مخمّس تهيّه شده; يعنى جزو مؤونه بوده و به طور
كلّى، آنچه مؤونه و مورد احتياج انسان باشد، وقتى به فروش مى رود و صرف مؤونه ديگر
مى شود، خمس ندارد. 11/9/78
س 689 ـ آيا تلفن سيّار، خمس دارد؟
ج ـ به تلفن هاى سيّار، در شرايط فعلى، چون عرفاً جزو مؤونه و لوازم زندگى
نيستند، خمس تعلّق مى گيرد. 6/7/79
س 690 ـ بنده چند ماه پيش مقدارى برنج را از يك شركت تعاونى به طور قسطى خريدم و
در روز سال خمسى، مقدارى از برنج، هنوز باقى است و مقدارى از اقساط آن نيز هنوز
پرداخت نشده تكليفم در مورد خمس مقدار برنج باقى مانده چيست؟
ج ـ اگر برنج باقى مانده، از نظر ارزش بيشتر از اقساطش است، به مازاد بر اقساط
باقى مانده آن، خمس تعلّق مى گيرد. 5/4/79
