ريشه اين انحراف‏ها - در سرزمین تبوک نسخه متنی

‌ مي‏توان گفت كه غالب يهوديان ساكن مدينه و حوالى آن، بر اين عقيده بودند، چنان كه قرآن برخى از عقايد يهود «مدينه» را نقل مي‏نمايد وبه يقين اكثر يهوديان حجاز به آن معتقد بودند:

«وَقالَتِ اليَهُودُ يَدُ اللّهِ مَغْلُولَةٌ غُلَّتْ أَيْدِيهِمْ؛1

يهود گفتند: دست (كرم) خدا بسته است. دست‏هايشان بسته باد».

خلاصه، جايى كه بزرگان و سران هر دسته‏اى سخنى را بگويند و ديگران درباره آن سكوت اختيار نمايند، در چنين صورتى مي‏توان مطلب مزبور را به تمام آنان نسبت داد.

ريشه اين انحراف‏ها

قرآن ريشه تمام اين انحرافات را تقليد از ديگران مي‏داند و مي‏فرمايد:

«يُضاهِئُونَ قَوْلَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ قَبْلُ؛

در اين باره از كافران پيش، پيروى مي‏نمايند».

احتمال دارد كه مقصود از كافران پيش، همان يهود و مسيحيان غير معاصر با رسول خدا باشد، كه پيش از او زندگانى مي‏كردند، چنان‏كه احتمال دارد مقصود مشركان عرب باشد؛ زيرا در ميان آنها تصور اين كه فرشتگان، دختران خدا هستند معروف بوده است و شايد آنان نيز در اين عقايد از آنها پيروى نموده‏اند؛ ولى بهتر اين است كه دايره را وسيع‏تر گرفته و بگوييم مقصود مطلق بت‏پرستان جهان است؛ زيرا تاريخ به‏ثبوت مي‏رساند كه عقيده به وجود پسر براى خدا و اصول تثليث، كه نصارا از آن به ثالوث و اقانيم ثلاثه لا هوتى: اب و ابن و روح القدس تعبير مي‏آورند، ميان بت‏پرستان، در هند و چين و حكماى مصر و يونان و روم و ايران داير بوده و آنان تمام اين سخنان را از مكتب‏هاى پيش گرفته‏اند. اين آيه خود يكى از نقاط حساس و قابل مطالعه قرآن است؛ زيرا قرآن در آن دنياى تاريك، كه ابدا اعراب حجاز از اين حقايق اطلاعى نداشتند، از

1. مائده(5) آيه 64.