نشانه‏هاى ايمان و نفاق - در سرزمین تبوک نسخه متنی

‌ با مسلمانان به منظور منافع مادى همكارى مي‏نمودند، ولى در نبردهايى كه به پيمودن راه‏هاى سخت، آن‏هم در هواى گرم و سوزان، نياز داشت، هرگز شركت نمي‏ورزيدند. از آن‏جا كه كوچك‏ترين علاقه‏اى به ايمان و اسلام در كار نبود، از سقوط حكومت جوان اسلام كوچك‏ترين باكى نداشتند. ولى براى حفظ ظاهر، عذرهايى مي‏آوردند كه از اعتذارهاى قوم موسى دست كمى نداشت. آيه 42، براى توضيح همين جريان نازل گرديد و مي‏رساند كه علت سرپيچي‏شان اين بود كه راه تبوك دور بوده و منافعى كه آنان به حصول در مدينه يقين داشتند با منافعى كه احتمالاً در جبهه جنگ به دست مي‏آوردند، اصطكاك داشته از اين رو، نشستن در مدينه را بر خروج ترجيح دادند و اين كه مي‏گويند: ما قدرت و نيرو نداريم، دروغ مي‏گويند؛ زيرا اگر مصمم مي‏شدند مقدمات مسافرت را آماده مي‏ساختند، چنان‏كه در آيه 46 مي‏فرمايد: «وَلَوْ أَرادُوا الخُرُوجَ لاَءَعَـدُّوا لَهُ؛ اگر تصميم شركت در جهاد داشتند براى آن لوازمى تهيه مي‏كردند»، ولى از اول خيال سرپيچى از فرمان رسول خدا داشتند.

نشانه‏هاى ايمان و نفاق

آيه‏هاى 44 و 45 نشانه واضحى براى تشخيص مؤمن از منافق بيان مي‏كند و آن اين‏كه در چنين لحظات حساس و موقعيت سرنوشت‏ساز، كه پايگاه مسلمانان از طرف ارتش روم در خطر افتاده، افرادى كه به خداوروزرستاخيزايمان دارند پس از شنيدن فرمان جهاد، دست به قبضه شمشير مي‏زنند و بهانه‏هاى بني‏اسرائيلى را كنار گذارده و راه جبهه را پيش مي‏گيرند، ولى افراد منافق و غيرمؤمن به خدا و روز جزا، با پيش كشيدن بهانه‏ها و عذرهاى خنده‏آور به حضور رسول‏خدا شرفياب شده، اذن مي‏طلبند كه در اين جهاد شركت نورزند و در مدينه بمانند. ناگفته پيداست در چنين لحظه حساسى كه ايمان و اسلام در خطر افتاده، اذن گرفتن براى تقاعد و شركت نورزيدن، نشانه كاملى است بر اين‏كه ايمان در قلوبشان وجود ندارد.

از بيان گذشته روشن مي‏شود كه متعلّق «اذن» در دو آيه مزبور، جهاد در راه خدا