يك بحث علمى و اخلاقي
دانشمندان ميگويند: تمام ملكات فاضله و رذيله با تكرار اعمال در انسان پديد ميآيد. هيچ فردى اين ملكات را از شكم مادر همراه خود نميآورد؛ مثلاً ملكه عدالت با تكرار اعمالى كه براساس تقوا و پرهيزكارى باشد در انسان پديد ميآيد.يكى از ملكات رذيله صفت نفاق است و اين صفت نكوهيده با دروغگويى و پيمانشكنى مكرر در انسان به صورت ملكه ايجاد ميشود و جمله «فَأَعْقَبَهُمْ نِفاقاً فِيقُلُوبِـهِمْ إِلى يَوْمِ يَلْقَوْنَهُ» اشاره به اين مطلب است؛ زيرا فاعل فعل، همين پيمانشكنى و... است كه از آيات مفهوم ميگردد؛ يعنى اين پيمانشكنى باعث شده كه ملكه نفاق در آنها تا روز مرگ يا روز قيامت باقى و ثابت بماند و جمله بعدى «بِما أَخْلَفُوا اللّهَ» اين مطلب را تأييد ميكند.1. عنكبوت(29) آيه 65.