در سرزمین تبوک نسخه متنی

‌ ناروا عيب نيست. فرض كنيد بيمارى خطرناكى مانند «آلتور» در گوشه و كنار كشور بروز كند وظيفه بهداشت كشور ايران اين است كه همه افراد را برضد آن واكسينه كند. حال اگر مأموران بهداشت با گروهى روبه‏رو شوند كه براثر جهل و نادانى از تزريق واكسن «وبا» خوددارى مي‏نمايند در اين صورت وظيفه مأمورين علاقه‏مند به بهداشت عمومى چيست؛ جز اين است كه با استمداد از قواى انتظامى با جبر و زور، آنان را بر ضد بيمارى وبا واكسينه نمايند؟ آيا ما به خود حق مي‏دهيم كه بگوييم كار مأموران بهدارى برخلاف اصول آزادى و دموكراسى است و يا اين‏كه چنين جبر و زورى را، كه به صلاح فرد و به قيمت حفظ جان و سلامت تن اوست، عملى انسانى مي‏خوانيم و كار آنان را مي‏ستاييم؟

براى آزادى، حدّ و مرزى است

آزادى لفظ زيبا و شورانگيز و در عين حال فريبنده‏اى است ولى مطلب اين است كه، بايد در حدود و قيود آزادى كمى بينديشيم. آيا آزادى فرد و اجتماع در هر حال مستحسن و زيبا است يا اين كه براى آزادى حد و مرزى است و تجاوز از آن، مايه بدبختى و ذلت است؟ به عبارت ديگر آن‏چنان نيست كه آزادى درهر حال و در هر وضعى مطلوب و مستحسن باشد؛ زيرا آزادى بى قيد و شرط به‏سان آزادى كودك است كه مي‏خواهد همه چيز را بشكند، به همه جا برود و به همه چيز دست بيندازد و چنين آزادى به ضرر انسان‏ها تمام مي‏گردد.

فرض كنيد گروهى با تشكيل دادن كلوپ‏ها ـ در داير ساختن مراكز تبليغى بخواهند اخلاق و روحيات مردم را فاسد سازند و اصول انسانى را تحت عنوان «آزادى عقيده و عمل» زير پا بگذارند آيا جلوگيرى از اين گروه با اصل حرّيت و آزادى مخالف است؟!

به يقين نه، چون آزادى تا آن‏جا محترم است كه به اصول صحيح زندگى و ارزش‏هاى اخلاقى لطمه‏اى وارد نسازد و جامعه انسانى را به افكار جاهلانه و اعمال ضد انسانى دعوت ننمايد و گرنه چنين افكار و عقايد و اعمال و رفتارى از نظر خرد