در سرزمین تبوک نسخه متنی

‌ رجال؛1

هرگاه در فصل تابستان به‏شما گفتم به‏جنگ آنها رويد، گفتيد: حالا موقع گرماى شديد است، بگذار تا گرما برطرف شود و چون در وقت زمستان به شما امر نمودم كه براى نبرد آنان بيرون رويد، گفتيد: اكنون هنگام سختى سرماست، صبر كن تا سرما بگذرد! شما كه اين همه عذر و بهانه براى فرار از سرما و گرما مي‏آوريد، پس به خدا سوگند (در ميدان جنگ) از شمشير زودتر فرار خواهيد نمود. اى افرادى كه به ظاهر مرد هستيد ولى مردانگى نداريد!».

روان‏شناسان توسل به اين عذرهاى كودكانه را گواه بر تزلزل خاطر و بي‏ارادگى مي‏دانند و معتقدند كه چنين افرادى در هيچ زمانى گامى به پيش نمي‏گذارند و افرادى بى مصرف و عاطل و باطل مي‏گردند. شايسته اين افراد همان است كه در آيه هشتادودوم فرموده است كه بر روزگار سياه خود بگريند و كمتر بخندند.

وظيفه فرمانده سپاه با اين افراد

چنين افراد سست عنصر و بي‏اراده و بي‏علاقه به هدف، هرگز به‏درد جهاد نمي‏خورند؛ هر آنى فكر فرار و تخليه سنگر، در مغز خود مي‏پرورانند. روى اين اصل در آيه هشتادوسوم به پيامبر دستور مي‏دهد كه، افراد مزبور حق حضور در جنگ ندارند؛ زيرا آنان در گذشته آزمايش خوبى نداده‏اند، چنان‏كه مي‏فرمايد: «فَاقعُدُوا مَعَ الْخالِفين؛ بايد مانند بازنشستگان از حضور خوددارى كنند».

1. نهج البلاغه، خ 27.