در سرزمین تبوک نسخه متنی

‌ چگونه مي‏توان گفت كه خداوند از همه آنها تا لحظه مرگ راضى بوده است؟

ايمان و اخلاص مهاجر و انصار، مانند ديگر مقتضيات است كه بهره‏بردارى از آنها مشروط بر اين است كه بعدها اعمالى انجام ندهند كه اين مقتضى را از تأثير بيندازد و به قول دانشمندان، رضايتى كه در اين آيه وارد شده‏است پاداشى نسبى است و هيچ منافات ندارد كه همين اشخاص بعدا كارهايى انجام دهند كه پاداش آنها، خشم خداوند و دوزخ باشد.

هرگز اين آيه نيامده است به اصحاب سابق رسول خدا مصونيت قطعى ببخشد كه چون خداوند از آنها خوشنود شده است هر كارى كه دلشان خواست انجام بدهند و يا ما هر كار نامشروعى از يكى آنها ديديم به حكم آيه مجبور به تأويل گرديم، به گمان اين‏كه آيه در حقّ آنان حكم قطعى صادر كرده است و اعمال زشت و بد آنان را توجيه كنيم. نه، هرگز چنين مصونيتى به احدى از انبيا و اوليا ـ حتى رسول اكرم ـ داده نشده است. خداوند به گرامي‏ترين افراد بشر چنين مي‏فرمايد: «لَئِنْ أَشْرَكْتَ لَيَحْبَطَنَّ عَمَلُكَ وَلَتَكُونَنَّ مِنَ الخاسِرِينَ؛1 هرگاه شرك و بت‏پرستى را پيشه‏گيرى، تمام خدمات و كارها و عبادات توحبط و بي‏ارزش مي‏شود». هرگز ايمان و اخلاص ياران پيامبران بيش از ايمان و فداكاري‏هاى پيامبران خدا نبود.

قرآن درباره ابراهيم و فرزندان وى مانند اسحاق و يعقوب و موسى و هارون چنين مي‏فرمايد:

«وَلَوْ أَشْرَكُوا لَحَبِطَ عَنْهُمْ ما كانُوا يَعْمَلُونَ؛

اگر شرك ورزيده بودند، تمام اعمال آنها بي‏ارزش مي‏شود».

1. زمر(39) آيه 65.