در سرزمین تبوک نسخه متنی

‌ هدف دو آيه نخست

آيه نخست، جامعه با ايمان را به جهاد و فداكارى در راه خدا دعوت مي‏كند. آنان كسانى هستند كه جان و مال به كف مي‏گيرند و در راه خدا گام مي‏نهند و خداوند براى تشويق اين گروه معامله‏اى با آنان انجام مي‏دهد و آن‏چه را خود به آنان از جان و مال بخشيده، به گران‏ترين وجه مي‏خرد.

اين گونه تعبيرهاى عاطفى از خصايص قرآن است و نظير آن در قرآن موضوع قرض خواهى خدا از افراد متمكن است1 و خداوند آن‏چه را مالك آن است، از بندگان خود، استقراض مي‏كند و غنى مطلق، براى تحريك عواطف بندگان از بندگان سراسر فقر خود قرض مي‏گيرد.

در آيه دوم مورد بحث، صفات گروه مجاهد را يادآور مي‏گردد و براى آنان صفات نه‏گانه‏اى بيان مي‏كند. هدف از توصيف اين گروه با اين صفات نه‏گانه، اين است كه فرد مجاهد بداند مقام و موقعيت او در نزد خدا، تنها با شمشير زدن نيست، اگر با ديگر صفات انسانى و ارزش‏هاى اخلاقى متصف نگردد، بلكه بايد همراه جهاد و كوشش در راه دين، به تصفيه و پالايش خويش و جامعه بپردازد و با صفات زير، كه شخصيت آفرين و انسان‏ساز است، متخلق گردد:

1. از كارهاى زشت گذشته نادم گردد: «التائبون»؛

2. خدا را بپرستد: «العابِدُون»؛

3. او را ستايش كند: «الحامِدُون»؛

4. روزه‏دار باشد: «السّائِحُون»؛

5 و 6. ركوع و سجود كند: «الرّاكِعُونَ وَ السّاجِدُون»؛

7 و 8. بالاتر از همه، با امر به معروف و نهى از منكر، با فساد مبارزه كند و علاوه بر تصفيه و پالايش خويش، به اصلاح جامعه نيز بپردازد: «الآمِرُونَ بِالمَعْرُوفِ وَالنّاهُونَ عَنِ المُنْكَرِ»؛

1. ر.ك: حديد(57) آيات 11 و 18؛ تغابن(64) آيه 17 و مزمل(73) آيه 20.