در سرزمین تبوک نسخه متنی

‌ صفر و ربيع خواهد بود و اگر به همه اين ماه‏ها، ماه حرام گفته‏شده به جهت تغليب است.

ب) مقصود از «أشْهُر حُرُم» در آيه پنجم، ماه‏هاى حرام اصطلاحى نباشد، بلكه مقصود همين چهار ماهى باشد كه از دهم ذي‏حجه شروع شده و دهم ربيع‏الثانى پايان مي‏پذيرد و علت اين‏كه به آنها ماه حرام گفته شده‏است اين است كه، در اين چهارماه جنگ از جانب خدا به عنوان ارفاق، حرام شده‏است.

ج) مقصود از چهار ماه همان ماه‏هاى حرام است كه با سپرى شدن محرم، آن نيز سپرى و آغاز آن از روزى شروع مي‏شود كه وحى الهى بر پيامبر نازل گرديد و در پايان محرم اين مدت سپرى مي‏گردد هر چند مشركان در اثنا، از آن آگاه گرديدند.

12. آيه پنجم براى متلاشى ساختن سازمان شرك شبه جزيره، چهار دستور مي‏دهد كه هر كدام در شرايط خاصى اجرا مي‏شود:

الف) «فَاقْتُلُوا المُشْرِكِـينَ حَيْثُ وَجَدْتُمُوهُمْ؛ هر كجا آنها را يافتيد بكشيد».

ب) «وَخُذُوهُمْ؛ آنها را به بردگى بگيريد و اسير كنيد».

ج) «وَاحْصُرُوهُمْ؛ از هر طرف محاصره كنيد و ارتباط آنها را با يكديگر قطع كنيد».

د) «وَاقْعُدُوا لَهُمْ كُلَّ مَرْصَدٍ؛ در كمين گاه‏ها مترصد آنان باشيد و راه‏ها را به روى آنان ببنديد».

هر يك از اين چهار دستور، انسان را به هدف شارع، كه محو شرك است، آشنا مي‏سازد. اين حكم تا روزى است كه آنان بر شرك خود باقى بمانند؛ ولى اگر ايمان بياورند و ايمان خود را از طريق خواندن نماز و پرداخت زكات ظاهر سازند بايد آنان را آزاد ساخت چنان‏چه مي‏فرمايد:

«فَإِنْ تابُوا وَأَقامُوا الصَّلوةَ وَآتُوا الزَّكوةَ فَخَلُّوا سَبِـيلَهُمْ اِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَحِـيمٌ؛

هرگاه روى به‏سوى خدا آوردند و از كردارهاى زشت خويش پشيمان شدند نماز گزاردند و زكات دادند، دست از آنها برداريد خدا بخشاينده و رحيم

است».