در سرزمین تبوک نسخه متنی

‌ فَاسْتَقِـيمُوا لَهُمْ؛

مگر آن گروه از معاهدان كه در نزديكى مسجدالحرام با شما پيمان بستند، تا آنان به پيمان وفادارند؛ پيمان‏هاى خود را حفظ كنيد».

براى آگاهى از مفاد آيه بايد صفحات تاريخ را ورق بزنيم تا روشن گردد كه چه گروهى با پيامبر در نزديكى مسجدالحرام پيمان بستند و تا نزول آيات برائت به پيمان‏هاى خود وفادار بودند، به طور مسلم اين گروه، قبيله قريش و بني‏بكر نبودند؛ زيرا آنان پيمان خود را شكسته بودند.

1. قرآن مجيد با لحن قاطع وجود هر نوع عهد و پيمانى را ميان مسلمانان و مشركان انكار مي‏كند و در آيه هفتم مي‏فرمايد:

«كَيْفَ يَكُونُ لِلْمُشْرِكِـينَ عَهْدٌ عِنْدَ اللّهِ وَعِنْدَ رَسُولِهِ؛

چگونه مي‏تواند براى مشركان نزد خدا و پيامبر او عهد و پيمانى باشد».

با اين‏كه مي‏دانيم ميان دو گروه، مواثيق و پيمان‏هايى وجود داشته است ولى با وجود اين قرآن قاطعانه وجود چنين پيمان‏هايى را انكار مي‏كند؛ زيرا واقعيت پيمان اين است كه طرفين، تصميم بگيرند بر مفاد آن عمل كنند، امّا شخصى كه عهدى را در قالب لفظ مي‏ريزد و يا روى كاغذ مي‏آورد و دست طرف را به عنوان اداى احترام مي‏فشرد، ولى در باطن مصمم است كه در فرصت مناسب پيمان خود را ناديده بگيرد و همه را زير پا بگذارد، چنين پيمانى تنها وجود لفظى و كتبى داشته و جز خدعه و حيله چيز ديگرى نخواهد بود.

گروهى كه با مسلمانان پيمان عدم تعرض بسته بودند همگى از اين قماش بودند. مترصّد بودند كه از پشت خنجر بزنند و نه پيمان خود را رعايت كنند و نه پيوند خويشاوندى كه با برخى از مسلمانان داشتند در نظر بگيرند. روى اين اساس، قرآن وجود چنين پيمان‏ها را انكار مي‏كند و مي‏فرمايد: «ميان شما و آنان پيمانى وجود نداشته است».

در آيه هشتم بر اين انكار چنين استدلال مي‏كند و مي‏فرمايد: