در سرزمین تبوک نسخه متنی

‌ واعلم أنّ النّصر من عنداللّه سبحانه؛1

در جبهه جنگ از كوه پا برجاتر باش. دندان روى دندان بگذار و فشار ده. كاسه سرت را در راه خدا عاريت ده. پاى خود را مانند ميخ در زمين بكوب. ديده‏ات را به آخر لشكر بدوز. از نگاه به دشمن و خيره شدن در او بكاه. بدان، كمك از جانب خداست».

ولى در صفحات تاريخ از همين رادمرد بزرگ، مطالب عجيبى درباره ارفاق به دشمن نقل شده است. روح بزرگ على عليه‏ السلام و عواطف انسانى او را لابه‏لاى دستورهايى كه در مواقع جنگ به سربازان خود مي‏داد نمايان مي‏شود و مجموع سخنانش مي‏رساند كه پيوسته مي‏خواست پيروان خود را دلير و فداكار تربيت كند و در عين حال از تمايلات افراطى و احساسات غير منطقى باز دارد.

بيان نكات آيات

آيه‏هاى چهاردهم و پانزدهم، از راه‏هاى گوناگون احساسات سربازى مجاهدان اسلام را به سوى هدف تحريك مي‏كند و آنان را براى هرنوع فداكارى آماده مي‏سازد و شايد در تمام آيات قرآن، مانند اين آيات، به جهاد و مبارزه تحريك و تشويق نشده است، در حالى كه در آيه سيزدهم، با يك رشته دلايل عقلى به تحريك روحيه آنان مي‏پردازد و در حقيقت در اين آيات، احساسات جنگى را با عواطف انسانى و انديشه‏هاى عقلى به‏هم آميخته است. اكنون بيان عوامل عقلى جهاد:

1. پيمان شكنى كرده‏اند

در آيه سيزدهم به اين نكته چنين اشاره مي‏كند:

«أَ لاَ تُقاتِلُونَ قَوْماً نَكَثُوا أَيْمانَـهُمْ؛

چرا با گروهى كه پيمان‏هاى خود را شكسته‏اند نبرد نمي‏كنيد؟».

1. همان، خ 11.