در سرزمین تبوک نسخه متنی

‌ 4. پيرى و فرسودگى بدن را نيز «نَجَسْ» مي‏نامد، چنان كه شاعر گفته است:

پيرى درد پليدى است كه براى آن دارويى نيست، براى مردى كه تندرست بوده و در شدايد رأى صايب دارد.

مؤلف لسان العرب، بزرگ فرهنگ نويس عرب، موارد ديگرى نيز براى اين كلمه شمرده است. از ملاحظه مجموع آنها استفاده مي‏شود كه معناى حقيقى اين كلمه در زبان عرب وسيع‏تر از آن است كه ما امروز از اين كلمه مي‏فهميم؛ زيرا آن‏چه ما امروز از اين كلمه مي‏فهميم همان معناى اول است كه غالبا با پليدى طبيعى همراه است؛ يعنى در مكالمات روزمره خود، بيشتر اين كلمه را در نجاسات شرعى به‏كار مي‏بريم.

ولى معناى لغوى آن، كه قرآن نيز بر طبق آن نازل گرديده معناى جامع و وسيعى است كه با تمام موارد ياد شده سازگار است. اگر كه بخواهيم در زبان فارسى كلمه‏اى به‏جاى آن به‏كار ببريم مي‏گوييم «آلودگي»، خواه اين آلودگى، طبيعى و محسوس باشد، مانند بول و خون و خواه غير طبيعى و نامحسوس باشند، مانند آلودگيى كه در قمار و افراد شرور هست و در تمام اينها يك نوع آلودگي‏يى و پليدى مخصوصى است كه از آثار و حركات آنها كاملاً روشن است.

گواه ديگر بر اين كه مقصود از اين لفظ در آيه، نجس شرعى نيست اين است كه، نجاستى كه آيه براى كافر فرض كرده در برابر طهارتى است كه براى مسجد اثبات نموده‏است و از اين لحاظ مي‏فرمايد: اين افراد پليد (مشركان) نبايد به اين محل پاك نزديك شوند و از آن‏جا كه مقصود از طهارت مسجد در اين آيه طهارت معنوى است كه در برخى از اشيا، مانند قرآن موجود است، ناچار بايد گفت مقصود از نجاست مشركان، پليدى و آلودگى باطنى است كه نوعا در افراد ناپاك و شرور وجود دارد.

1. شعر از ساعدبن جؤبة است.