حکمت 073
وقتى در مورد امور، اشتباهى به وجود بيايد بايد اول آنها را با آخرشان سنجيد.حکمت 074
اين روايت را يكى از اصحاب اميرالمومنين (ع) موسوم به (ضرار بن ضمره ضبابى) نقل كرده و نحوه نقل اين روايت اينطور است كه (ضرار بن ضمره ضبابى) نزد معاويه رفت و معاويه از او پرسيد حال على چگونه بود؟ (ضرار بن ضمره ضبابى) گفت به خداوند سوگند در تيره شب ديدم كه على بن ابى طالب (ع) در محراب عبادت خود ايستاده و ريش را به دست گرفته و مانند مارگزيده كه دچار درد غير قابل تحمل بشود آن را مى پيچيد و مى گريست و چنين مى گفت: اى دنيا، دست از من بدار، چرا متعرض من مى شوى؟...مگر آرزومند من هستى؟ من نمى خواهم لحظه اى بيايد كه تو به من نزديك شوى و من به تو حاجت ندارم و برو ديگرى را بفريب، اى دنيا من تو را سه طلاق دادم و ديگر رجوع نخواهم كرد.اى دنيا زندگى كردن با تو كوتاه است و ارزش تو بسيار كم و آه از قلت زاد و برگ سفر، و درازى مدت سفر، و سختى آخرين منزل.بعد از اين كه گفته ضرار بن ضمره ضبابى تمام شد معاويه به گريه درآمد و گفت خدا ابوالحسن (يعنى اميرالمومنين (ع)) را رحمت كند و او چنين بود و تو در مرگ او چه حال دارى؟ و ضرار بن ضمره گفت مانند مادرى كه فرزندش را مقابل او سر بريده باشند.حکمت 075
بعد از مراجعت از جنگ صفين مردى از اهالى شام از اميرالمومنين (ع) راجع به قضا و قدر سئوال كرد و پرسيد كه آيا رفتن ما به جنگ از قضا و قدر بود (يعنى از خود اختيارى نداشتيم؟) اميرالمومنين (ع) در جواب آن مرد چنين گفت: خداوند به تو رحم كند، آيا تو تصور كرده اى كه منظور، قضا و قدر حتمى است؟ اگر چنين بود ديگر تفاوت بين ثواب و عقاب، و بشارت به خوبى و بيم از بدى از بين مى رفت.خداوند متعال به بندگان امر كرده اما با اختيار، و نهى كرده اما با ترس.خداوند به بندگان خود كارهاى آسان را امر كرده و دستور اجراى كارهاى دشوار را نداده است.او، براى ثواب اندك، پاداش بزرگ در نظر گرفته (كه اين يكى از دلايل اختيار بشر است) و هر كه نسبت به خدا نافرمانى كند از اين جهت نيست كه او مغلوب شده باشد و او بندگانش را مجبور نكرده كه فرمانش را اجرا كنند (كه اين هم از دلايل اختيار آدمى است).او پيغمبران را براى بازى نفرستاده و كتابهاى آسمانى را به عبث نازل نكرده است و آسمانها و زمين و آنچه را كه بين آنها مى باشد از روى باطل به وجود نياورده است.اين نظريه كسانى است كه كافر شدند (اين نظريه كه مردم مجبورند كارهايى را به انجام برسانند)و واى بر آنهايى كه كافر شدند.