نقد برهان ناپذیری نسخه متنی

نقش تبييني دارد كه نشان مي ‏دهد واقعيت مشهود تجلّي قانون عام است؛ يعني اين‏كه سگ به هنگام مشاهده افراد بيگانه عوعومي ‏كند و جانوران دريايي بر روي خشكي زندگي نمي ‏كنند.(1)

از نظر كارناپ تبيين يك پديده و واقعيت براساس پديده و واقعيتي ديگر از قبيل تبيين‏هاي متكي به قانون هستند:

توضيحات [Explanation] متكي به فاكت در واقع، شكل پنهان شده توضيحات متّكي به قانون هستند... در مثال ساعت [«چطور شد ساعت من كه آن را قبل از ترك اتاق روي ‏ميز گذاشتم ديگر آن‏جا نيست؟» پاسخ داده مي ‏شود «جونز به اتاق آمد و آن را برد»] پاسخ اول، يعني «جونز آن را برداشت» توضيح قانع‏كننده‏اي محسوب نمي ‏شود. اگر اين قانون كلي را فرض نمي ‏كرديم كه وقتي كسي ساعتي را از روي ميز بردارد آن ساعت ديگر روي ميز نخواهد بود.(2)

چالمرز در توصيف‏گري تبيين‏هاي علمي تشكيك مي ‏كند و مي ‏گويد:

تحولات جديد در فلسفه علم مشكلات اساسي اين ديدگاه را [آشكار كرده است‏] كه علم بر بنياد مطمئني [استوار است‏] كه از طريق مشاهده و آزمايش به دست آمده... و نيز اين‏كه نوعي شيوه استنباط وجود دارد كه به مدد آن مي ‏توان به نحو متقني نظريه‏هاي علمي را از آن بنياد اخذ نمود... اصولاً هيچ روشي كه بتواند صحت و يا حتي صحت احتمالي نظريه‏هاي علمي را ثابت كند وجود ندارد.(3)

از نظر او قضاياي حسي صادق‏اند و خارج را توصيف مي ‏كنند، لذا مي ‏گويد:

صدق گزاره‏هايي راجع به چهره‏اي از دنيا را مي ‏توان به نحوي مستقيم با به‏كارگيري ‏بدون پيش‏داوري حواسّ مشاهده‏گر توجيه و يا تصديق نمود. گزاره‏هايي ‏كه اين‏گونه به دست آمده باشند (كه من آن‏ها را گزاره‏هاي مشاهدتي ‏مي ‏نامم) اساسي را به وجود مي ‏آورند كه قوانين و نظريه‏ها كه

1. هانس رايشنباخ، پيدايش فلسفه علمي ، ترجمه موسي اكرمي ، ص 26 - 27.

2. رودلف كارناپ، مقدمه‏اي براي فلسفه علم، ترجمه يوسف عفيفي ، ص‏20.

3. آلن. اف. چالمرز، چيستي علم، ترجمه سعيد زيباكلام، ص 3. در اين نقل قول آن‏چه داخل كروشه آمده براي سهولت فهم از قسمتِ ... به آن‏جا منتقل شده است.