استدلال هيوم بر نفي وجود ضروري - نقد برهان ناپذیری نسخه متنی

مبتني بر انكار وجود ضروري در خارج است. بر نفي وجود ضروري در خارج ادله‏اي اقامه كرده‏اند كه مي ‏توان گفت اكثر آن‏ها تقريرهاي مختلف يك استدلال‏اند. فايندلي خود استدلالي بر نفي وجود ضروري نياورده بلكه آن را امر مسلّمي فرض گرفته است.

استدلال هيوم بر نفي وجود ضروري

من با ملاحظه اين نكته كه امتناعِ روشني در ادعاي استدلال پيشين وجود دارد، استدلال خود را آغاز مي ‏كنم:

(الف) هيچ چيزي اثبات‏پذير نيست، مگر آن كه نقيض آن مستلزم تناقض باشد.

(ب) هيچ چيزي كه به طور متمايز قابل تصور باشد، مستلزم تناقض نيست.

(ج) هر چيزي را كه موجود تصور كنيم مي ‏توانيم غير موجود تصور كنيم.

(د) پس موجودي نيست كه عدم وجودِ آن مستلزم تناقض باشد.

(ه') در نتيجه موجودي نيست كه وجودش قابل اثبات باشد.

من اين استدلال را كاملاً قاطع به حساب مي ‏آورم و اميدوارم كه هر بحثي را بر آن مبتني كنم.(1)

هيوم در واقع، در (ج) و (د) منكر وجود ضروري شده است، زيرا اگر وجودي ضروري فرض شود نمي ‏توان عدم وجود آن را تصور كرد. براي بررسي استدلال هيوم بايد هر يك از مقدمات را از نظر درستي و نادرستي بررسي كرد، زيرا صحت نتيجه در گرو درستي مقدمات و صورت استدلال است و در استدلال هيوم صورت استدلال از نظر منطق صورت معتبر است، لذا مهم مقدمات به كار رفته در اين صورت استنتاجي است.

اما مقدمه الف به اين دليل قابل قبول است كه اگر X را اثبات كنيم و نقيض آن را هم بپذيريم لازمه‏اش آن است كه X با X~ جمع شود و اين تناقض است.

1. I id p. 32.