17 - محمول واقعي ، منطقي و ادبي - نقد برهان ناپذیری نسخه متنی

گفته‏ايم «حيوانات تك شاخ موجودند»، مسلماً مقصود ما اين توتولوژي بي ‏رمق نبوده است. از اين بدتر، [قضيه‏] «حيوانات تك شاخ وجود ندارند» است كه به «اگر حيوانات تك شاخ وجود دارند آن‏ها وجود ندارند» تبديل مي ‏شود كه قضيه‏اي خود متناقض است. در اين روش، گرچه از نظر دستور زبان [دو قضيه‏] «حيوانات تك شاخ يك شاخ دارند» و «حيوانات تك شاخ وجود دارند» برابراند، ولي دو نوع كاملاً متفاوت‏اند، زيرا تحليلي كه در مورد قضيه اول به كار مي ‏رود در مورد قضيه دوم به كار نمي ‏رود. يك شاخ داشتن، چهارپا داشتن، سفيد بودن و غيره صفات هستند، اما وجود داشتن صفت نيست. گفتن اين كه چيزي وجود دارد، مانند اين است كه بگوييم چيزي وجود دارد كه اين صفات را دارد.(1)

اگر از برخي مناقشات جزئي در اين تقرير صرف نظر كنيم و بپذيريم كه مقصود از اين گفته كه «هرگاه موجود محمول قضيه واقع شود بر مفهوم موضوع چيزي نمي ‏افزايد» اين است كه مفهوم از آن جهت كه مفهوم است و مصداق خودش را نشان مي ‏دهد، چيزي بر مصداق نمي ‏افزايد، در اين صورت، اين تقرير بياني براي تمايز ميان هليات بسيطه و مركبه خواهد بود. بيان مي ‏كند كه اين مطلب دلالت دارد بر اين كه هليات بسيطه رابطه ميان مفهوم وخارج را بيان مي ‏كند، به عبارت ديگر، بيان مي ‏كند كه اين مفهوم داراي مصداق است.

تمام براهيني كه شيئي را اثبات مي ‏كنند، درواقع، همين مضمون را القا مي ‏نمايند و از ادله اثبات وجود خدا هم همين مقدار مورد انتظار است.

17 - محمول واقعي ، منطقي و ادبي

كانت در عين حال كه وجود را محمول واقعي نمي ‏دانست؛ اين را پذيرفته بود كه هليات بسيطه از جهت منطقي همانند صورت ظاهري خود موضوع - محمولي هستند، زيرا از نظر او هر چيزي را مي ‏توان منطقاً به موضوعي نسبت داد و قضيه‏اي

1. I id P. 428-429.