3 - امتناع برهان جهانشناختي
امتناع برهان انّي در برهان جهانشناختي از وجود محدود و معلول بر وجود نامحدود و خداوند استدلال مي شود، لذا اين نوع براهين در براهين غير لمّي مندرجاند و بنا بر اين، يقينآور نيستند.ولي همانطور كه در فصل دوم، قسمت «امتناع برهان لمّي و انّي بر وجود خدا» گفتيم اعتبار برهان به ماده و صورت قياس است، اگر مقدمات برهاني يقيني باشند و صورت قياس داراي شرايط معتبر در منطق باشد آن برهان معتبر است، خواه آن برهان لمّي باشد يا برهان انّي . بنابراين، قبل از ارائه برهان نمي توان گفت كه برهان جهانشناختي معتبر است يا خير. آنچه مهم است ارائه تقرير برهان است تا معلوم1. رضا محمدزاده، مقدمهاي بر مقاله «پيرامون اشاره»، ارغنون 7 و 8، ص 280.